Jan Olszewski życiorys

Życiorys i biografia Jana Olszewskiego

Jan Olszewski przyszedł na świat 20 sierpnia 1930 r. w Warszawie, zmarł 7 lutego 2019 r. w swoim rodzinnym mieście. Polski polityk, premier w latach 1991-1992, wieloletni poseł na Sejm I, III i IV kadencji. Żołnierz Szarych Szeregów, brał udział w powstaniu warszawskim. Po wojnie zaangażowany w działalność antykomunistyczną należał do grona założycieli KOR. Z wykształcenia adwokat. Kawaler Orderu Orła Białego.

Dzieciństwo i młodość

Przyszedł na świat jako drugie dziecko w rodzinie Ferdynanda i Jadwigi Olszewskich. Został wychowany w duchu patriotyzmu, jego rodzice należeli do PPS. 

W młodości należał do konspiracyjnego harcerstwa Szarych Szeregów (od 1943 r.). Brał udział w powstaniu warszawskim, był łącznikiem na Pradze. 

W czasie wojny uczył się w XII LO w Warszawie. Szkołę ukończył w 1949 r. Swoją edukację kontynuował na Wydziale Prawa Uniwersytetu Warszawskiego. 

Działalność w PRL

Pracował między innymi w Ministerstwie Sprawiedliwości oraz Zakładzie Nauk Prawnych Polskiej Akademii Nauk. Następnie w 1956 r. rozpoczął swoja publicystyczną przygodę. Dołączył do zespołu tygodnika "Po prostu". Współautor głośnego tekstu Na spotkanie ludziom z AK. Pisał odważnie i bezpośrednio, nie bał się krytykować sądownictwa czy partii rządzącej. Dlatego też szybko nałożono na niego zakaz publikowania (na okres 2 lat).

Aktywnie działał w Klubie Krzywego Koła, loży Kopernik, Wielkiej Loży Narodowej Polski. 

Był aktywny zawodowo. Bronił m.in. Adama Michnika, Karola Modzelewskiego, Melchiora Wańkowicza czy Jacka Kuronia w procesach politycznych oraz grup studentów po protestach marcowych. Ta ostatnia sprawa, doprowadziła do zawieszenia go w prawach do wykonywania zawodu (na okres 2 lat). W 1970 r. wrócił do wykonywania zawodu. Wspierał i bronił w sądzie represjonowanych robotników Radomia i Ursusa. Udzielał im też pomocy prawnej. 

Razem z Jackiem Kuroniem i Jakubem Karpińskim na przełomie 1975/1976 r. zainicjowali podpisywanie Listu 59. Był to apel przeciwko m.in. zmianom w Konstytucji PRL. 

Należał do grona założycieli KORu w 1976 r. Działał w Polskim Porozumieniu Niepodległościowym (PPN). Jest autorem publikacji Obywatel a Służba Bezpieczeństwa, która zawierała porady dla działaczy opozycyjnych poddanych represjom. Sygnatariusz Deklaracji Ruchu Demokratycznego z 1977 r. (dokument stanowił program środowiska KOR).

W latach 80. związany z niezależnymi związkami zawodowymi, w tym z Krajową Komisją Porozumiewawczą Niezależnego Samorządowego Związku Zawodowego „Solidarność” (od października 1981 r.). Grał udział w spotkaniu związkowców w Gdańsku. Tam padła propozycja powstania jednej, ogólnopolskiej struktury. Był doradcą, brał też udział w opracowywaniu statutu związkowego. Wspierał zakładanie i rejestrację „Solidarności”. 

Aresztowany wiosną 1983 r. Na 48 godzin trafił do aresztu. 

W czasie stanu wojennego brał udział w negocjowaniu zwolnienia osób internowanych. Rozmowy prowadził z ramienia sekretarza Episkopatu Polski arcybiskupa Bronisława Dąbrowskiego. Bronił w sądzie m.in. Lecha Wałęsy, Zbigniewa Romaszewskiego, Zbigniewa Bujaka, członków Międzyzakładowego Robotniczego Komitetu „Solidarności”. Był pełnomocnikiem rodziny oraz oskarżycielem posiłkowym w procesie o zabójstwo księdza Jerzego Popiełuszki (1984-1985). Do tej roli upoważnił go prymas Józef Glemp. Współprowadził również mediacje w czasie strajku w Hucie im. Lenina. 

Działalność po 1989 r. 

Brał udział w obradach Okrągłego Stołu. Zasiadł w zespole ds. reformy prawnej i sądownictwa. Od 1989 do 1991 był zastępcą przewodniczącego Trybunału Stanu. 

Walczył o wyjaśnienie okoliczności zbrodni katyńskiej. 

Kiedy w 1990 r. powołano do życia Porozumienie Centrum, Olszewski wszedł w struktury partii. Doradzał prezydentowi Lechowi Wałęsie. 

Z listy Porozumienia Obywatelskiego Centrum z powodzeniem startował w wyborach parlamentarnych w 1991 r.

Od grudnia 1991 r. sprawował funkcję prezesa Rady Ministrów. Jego rząd przetrwał do 5 czerwca 1992 r., kiedy to Sejm uchwalił wotum nieufności (tzw. noc teczek). 

W czasie jego rządów doszło do nasilenia konfliktu z Unią Demokratyczną i prezydentem Wałęsą. Spór spowodowany był między innymi odmiennymi poglądami stron na kwestie postępowania ze współpracownikami służb specjalnych PRL.

Działalność po 1992 r. 

Tego samego roku zdecydował o wystąpieniu z Porozumienia Centrum i założeniu Ruchu dla Rzeczypospolitej. W kolejnych wyborach parlamentarnych koalicja złożona z Partii Wolność, Akcji Polska oraz Ruchu dla Rzeczypospolitej nie przekroczyła progu wyborczego. 

Olszewski nie wycofał się z polityki. Startował w wyborach prezydenckich w 1995 r. Zdobył niespełna 7% głosów i nie przeszedł do II tury wyborów. 

W 1995. założył nową partię Ruch Odbudowy Polski. Z listy ROP startował w wyborach parlamentarnych w 1997 r. Uzyskał mandat i powrócił do Sejmu. W kolejnych wyborach w 2001 r. startował z listy Ligi Polskich Rodzin (nie zapisał się do LPR, był niezrzeszony). Ponownie zdobył mandat poselski. 

W 2000 r. ogłosił, że wystartuje w wyborach prezydenckich. Ostatecznie wycofał swoją kandydaturę przed głosowaniem. 

W 2005 r. powołał do życia Ruch Patriotyczny. Działał w nim razem z Antonim Macierewiczem i Gabrielem Janowskim. Ruch nie spotkał się z poparciem wyborców i w 2005 r. partia nie weszła do parlamentu. Tym samym Olszewski nie uzyskał mandatu senatora. 

Olszewski powrócił na stanowisko zastępcy przewodniczącego Trybunału Stanu na lata 2005-2006. Był też doradcą prezydenta Lecha Kaczyńskiego. 

Życie prywatne

Kawaler Orderu Orła Białego (odznaczony przez Lecha Kaczyńskiego w 2009 r.). Związany z dziennikarką Martą Olszewską. 

Śmierć

Zmarł 7 lutego 2019 r. w Warszawie. Chorował od 2011 r., kiedy to doznał udaru mózgu. Po jego śmierci ogłoszono żałobę narodową, która trwała 15 i 16 lutego. Pochowany na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach.