Wojciech Pszoniak życiorys

Życiorys i biografia Wojciecha Pszoniaka

Wojciech Pszoniak był polskim aktorem teatralnym i filmowym. Urodził się 2 maja 1942 roku we Lwowie, a zmarł 19 października 2020 roku w Warszawie.

Wykształcenie

W 1968 ukończył studia na Państwowej Wyższej Szkole Teatralnej w Krakowie.

Kariera teatralna

Już w trakcie studiów w Krakowie występował na deskach Teatru Stu. W roku ukończenia studiów zadebiutował w Teatrze Starym, występując w spektaklu Klątwa Stanisława Wyspiańskiego reżyserowanej przez Konrada Swinarskiego. Z Teatrem Startym współpracował do 1972 roku, przenosząc się do Teatru Narodowego, gdzie pracował kolejne dwa lata. Następnie aktor dołączył do obsady Teatru Powszechnego, gdzie występował do 1980 roku. W latach 1974–1980 był wykładowcą w warszawskiej Państwowej Wyższej Szkole Teatralnej. W 1982 roku wyjechał na stałe do Paryża, gdzie występował we francuskich teatrach. Kontynuował swoją karierę zarówno za granicą, jak i w Polsce, od czasu do czasu pojawiając się na deskach warszawskich teatrów. W 1986 roku w Teatrze Powszechnym zagrał Normana w polskiej prapremierze Garderobianego Ronalda Harwooda w reżyserii Zygmunta Hübnera. W 1992 roku zagrał w Śmierci i dziewczynie Ariela Dorfmana w reżyserii Jerzego Skolimowskiego w Teatrze Studio, gdzie partnerował Krystynie Jandzie. Cztery lata później wcielił się w rolę Łatki w Dożywociu Fredry w Teatrze Polskim reżyserowanym przez Andrzeja Łapickiego. W tym czasie częściej już pojawiał się jednak na ekranie, grając w filmach niż na deskach teatrów. W swojej karierze stworzył wiele znaczących ról teatralnych na scenach polskich i francuskich. Występował w spektaklach największych polskich i międzynarodowych reżyserów, między innymi, Andrzeja Wajdy, Zygmunta Hübnera, Adama Hanuszkiewicza czy Jerzego Skolimowskiego. Ostatnie role zagrał w spektaklach telewizyjnych Hanoch odchodzi bez słowa w reżyserii Dariusza Błaszczyka w 2016 roku i Paradiso wyreżyserowanym przez Andrzeja Strzeleckiego w roku 2018.

Kariera filmowa

Pszoniak zadebiutował przed kamerą w 1970 roku, występując w filmie Zbigniewa Chmielewskiego zatytułowanym Twarz Anioła. Rok później po raz pierwszy zagrał w filmie Andrzeja Wajdy pt. Piłat i inni u boku Daniela Olbrychskiego. W następnym roku pojawił się w tytułowej roli w horrorze Diabeł Andrzeja Żuławskiego oraz wystąpił u boku Olgierda Łukaszewicza w komedii Przeprowadzka Jerzego Gruzy, a także ponownie spotkał się z Wajdą, grając podwójną rolę (dziennikarza i Stańczyka) w jego ekranizacji Wesela Stanisława Wyspiańskiego. W 1979 roku zagrał w nagrodzonym Oscarem i Złotą Palmą w Cannes filmie wyreżyserowanym przez Volkera Schlöndorffa pt. Blaszany bębenek. Z Andrzejem Wajdą współpracował wielokrotnie podczas swojej kariery. Już dwa lata później zagrał w Ziemi Obiecanej, za rolę w której otrzymał prestiżową nagrodę za pierwszoplanową rolę męską na 2. Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdańsku. U Wajdy zagrał też epizod w Smudze cienia z 1976 roku, w Dantonie u boku Gérarda Depardieu z 1986 roku, w Korczaku w 1990 roku i w Wielkim tygodniu w roku 1995. Wystąpił w kilkudziesięciu filmach polskich, francuskich i w produkcjach międzynarodowych. W latach 80. po wyjeździe do Francji pojawiał się w zagranicznych filmach, takich jak The Deep Blue Sea w reżyserii Karela Reisza z Colinem Firthem czy Spojrzeniu Odyseusza Theo Angelopoulosa z Harveyem Keitelem, pojawiając się równocześnie w rolami w rodzimych produkcjach. W połowie lat 90. Pszoniak po dłuższej przerwie powrócił do Teatru Telewizji, z którym współpracował od początku kariery. W ostatniej dekadzie zagrał w takich filmach jak w Nadzieja Stanisława Muchy, Mniejsze zło Janusza Morgensterna, Mała matura 1947 Janusza Majewskiego i Kret Rafaela Lewandowskiego. W 2015 roku pojawił się na dużym ekranie w dramacie Carte Blanche w reżyserii Jacka Lusińskiego i filmie Excentrycy, czyli po słonecznej stronie ulicy. Aktor nie stronił także od występów w serialach telewizyjnych. Pojawił się, między innymi, w Oficerach, Teraz albo nigdy!, a także w wyreżyserowanym przez Agnieszkę Holland amerykańskim miniserialu Dziecko Rosemary. Wojciech Pszoniak uważany jest za jednego z najwybitniejszych polskich aktorów.

Życie prywatne

Pszoniak poznał swoją przyszłą żonę, Barbarę, w czasie, gdy występował w kabarecie Pod Egidą, a zapoznała ich ze sobą Danuta Rinn. Basia była wtedy mężatką. lecz po sfinalizowaniu rozwodu z byłym mężem wyszła za Wojciecha w 1977 roku. Para żyła razem przez ponad 40 lat, aż do śmierci aktora. Pszoniak miał starszego o 12 lat brata Jerzego i starszego o 11 lat brata Antoniego, który również był aktorem.

Śmierć

Aktor zmarł 19 października 2020 roku w warszawskim szpitalu z powodu choroby nowotworowej.

Wybrana filmografia

• 1970: Twarz anioła – ojciec Tadka
• 1971: Piłat i inni – Jeszua Ha-Nocri
• 1972: Diabeł – Diabeł
• 1972: Ostatni liść – Berman
• 1972: Przeprowadzka – inżynier Andrzej Nowicki
• 1972: Wesele – dziennikarz, Stańczyk
• 1974: Gniazdo – Mieszko I
• 1974: Ziemia obiecana – Moryc Welt
• 1976: Skazany – Ryszard Bielczyk
• 1984: Przekątna gońca – Felton
• 1985: Gorzkie żniwa – Cybulkowski
• 1986: Nienawidzę aktorów – Hercule Potnik
• 1986: Mit meinen heissen Tranen – Kajetan
• 1992: Wiatr ze wschodu – pułkownik Lew Czeko
• 1994: Hańba i chwała – doktor
• 2006: Strajk – Kamiński
• 2007: Nadzieja – Benedykt Weber
• 2010: Mała matura 1947 – major Trzaska
• 2010: Kret – Garbarek
• 2011: Czarny czwartek – Władysław Gomułka
• 2011: Wygrany – Profesor Karloff
• 2011: 1920 Bitwa warszawska – generał Maxime Weygand
• 2012: Cassos – Pan Lotz
• 2015: Carte Blanche – profesor okulista
• 2015: Excentrycy, czyli po słonecznej stronie ulicy – Felicjan Zuppe
• 2017: Gdybyś mu zajrzał w serce – Polak