Władysław Strzemiński życiorys

Życiorys i biografia Władysława Strzemińskiego

Władysław Strzemiński przyszedł na świat 21 listopada 1893 r. w Mińsku (wówczas zabór rosyjski), zmarł 26 grudnia 1952 r. w Łodzi. Polski artysta, przedstawiciel międzywojennej awangardy, malarz. Mąż polskiej rzeźbiarki Katarzyny Kobro. 

Młodość

Przyszedł na świat w polskiej rodzinie. Absolwent Wojskowej Szkoły Inżynierii Lądowej w Petersburgu. Walczył na froncie w czasie I wojny światowej. Służył między innymi na Białorusi, tam został ciężko ranny. Stracił rękę, nogę oraz wzrok w jednym oku. Jego poświęcenie na wojnie zostało docenione. Odznaczono go Orderem Świętego Jerzego. 

Jego obrażenia na pozwoliły mu na dalszą karierę w wojsku. Dlatego też zdecydował się na zmianę kierunku kształcenia. Wybrał Szkołę Sztuk Pięknych w Moskwie. Nie udało mu się ukończyć studiów. Pozostał jednak związany ze światem sztuki. Zatrudnił się jako asystent Kazimierza Malewicza. 

Działalność artystyczna

W Smoleńsku pracował w Gubernialnym Oddziale Ludowej Oświaty. Zaangażowany był we współpracę z rosyjskim światem artystycznym.

Dzięki współpracy z rosyjskimi artystami szybko dołączył do najbardziej rozpoznawalnych przedstawicieli awangardy. 

Razem z żoną przeprowadzili się do Polski, zamieszkali na prowincji, a później przenieśli się do Łodzi. Stali się czołowymi postaciami awangardy w Polsce. 

Pod koniec lat 20. opublikował swoją teorię odnoszącą się do malarstwa, którą określił unizmem. Z czasem rozszerzył teorię na inne dziedziny sztuki, w tym rzeźbę i architekturę. 

Twórca Związku Polskich Artystów Plastyków oraz kilku grup artystycznych, które tworzył razem z żoną, w tym Praesens, a.r. oraz Blok (również czasopismo). 

Mocno przeżył tułaczkę związaną z II wojną światową. Po jej zakończeniu musiał stanąć przed sądem, aby wyjaśnić, dlaczego zadeklarował się jako obywatel rosyjski. 

W swoich pracach często ograniczał elementy, kontrast i dynamikę. Malował monochromatycznie. Stawiał na jednorodność, również poprzez ograniczanie palety kolorów. 

Jego najbardziej znane dzieła to serie kompozycji unistycznych oraz architektonicznych, cyklu obrazów solarystycznych, które obrazują powidoki (powstawały w latach 1948-1949). Autor rysunków wojennych. 

Wielu artystów czerpało inspirację z jego twórczości. Inspirował między innymi Zygmunta Krauzego, Jana Przybosia oraz wielu studentów łódzkiej szkoły artystycznej. 

Po wojnie zakładał Państwową Wyższą Szkołę Sztuk Plastycznych w Łodzi, był w niej również wykładowcą. Ze PWSSP związany do 1950 r., kiedy to usunięto go z placówki, najprawdopodobniej z powodów politycznych. Swoje prace przekazał w tym czasie łódzkiemu Muzeum Sztuki.

Był szczególnie popularny w okresie międzywojennym. Wtedy też odbyło się najwięcej wystaw jego prac w Polsce i poza jej granicami (w tym w Nowym Jorku). 

Życie prywatne

Żonaty z Katarzyną Kobro. Poznali się w 1917 r. Ślub wzięli w 1922 r. W 1936 r. urodziła im się córka Nika. W dwudziestoleciu międzywojennym utrzymywali się głównie z nauczania. Strzemiński przez kilka lat pełnił funkcję kierownika Szkoły Dokształcania Zawodowego nr 10.  Małżeństwo artystów nie przetrwało powojennych trudnych czasów. 

Strzemiński utrzymywał kontakt z większością liczących się artystów awangardowych. Należał do grupy Abstraction-Création.

Autor książek Unizm w malarstwie z 1928 r., w której opublikował swoją teorię oraz Teoria widzenia, która ukazała się już po jego śmierci. Z żoną napisał książkę Kompozycja przestrzeni. Obliczenia rytmu czasoprzestrzennego. 

Śmierć

Ostatnie lata spędził w biedzie. Zmarł na gruźlicę 26 grudnia 1952 r. Pochowany na Cmentarzu Starym w łodzi. 

Bohater filmu Andrzeja Wajdy Powidoki, który miał swoją premierę w 2017 r.