Jan Matejko życiorys

Życiorys i biografia Jana Matejki

Jeden z największych polskich malarzy. Autor około trzystu obrazów olejnych oraz szkiców. Honorowy obywatel Krakowa oraz członek włoskiej Akademii Malarskiej.

Młodość i wykształcenie

Jan Matejko wywodził się z rodziny, która pochodziła z Czech. Ojciec Matejki należał do grona polonizujących się w Galicji urzędników austriackich.

Pomimo tego, że Jan Matejko nie ukończył szkoły średniej, podjął studia w krakowskiej Szkole Sztuk Pięknych, w której uczył się
w latach 1852-1858. Sztukę doskonalił podczas pobytu w Wiedniu, Paryżu i Monachium. Zetknął się wtedy z dziełami wybitnych malarzy dawnych i współczesnych. Odżegnywał się jednak od naśladowania zagranicznych trendów malarskich. Do Krakowa powrócił w 1860 roku.

Charakterystyka twórczości

Przygodę z malarstwem Matejko rozpoczął już podczas studiów. W 1862 roku, w wieku 24 lat namalował jedno z najbardziej znanych swoich dzieł – Stańczyka. Dzięki obrazom Kazanie Skargi i Rejtan zyskał sławę oraz stabilizację finansową. Zaczął też bywać na salonach.
Jego obrazy często traktowały o dawnej potędze Polski.

Matejko najczęściej poruszał się w realistycznym malarstwie historycznym, w którym ważniejszą od techniki wykonania i nowatorstwa, była wierność szczegółom oraz bogactwo wyrazu. Prowadził studia nad detalami architektonicznymi oraz ubiorem.
Matejko był artystą świadomym swojego talentu i poczucia dydaktyzmu.

Jego twórczość była naznaczona ówczesną sytuacją polityczną ziem polskich. Dotkliwie odczuwał przejawy depolonizacyjnej polityki zaborców – stąd też wynika jego często nawiązywanie w obrazach do dawnej wielkości Polski. Obrazy z pierwszego etapu twórczości poświęcone są jednak także piętnowaniu wad przodków, którzy przyczynili się do utraty niepodległości przez Rzeczypospolitą. Wymowa dzieł wpisuje się w narrację tzw. krakowskiej szkoły historycznej. Chodzi głównie o warcholstwo szlachty, lekkomyślność i egoizm,
w których Matejko upatrywał powód upadku Polski.

Tym, co także charakteryzowało dzieła Jana Matejki od strony technicznej, była precyzja konturu oraz drobiazgowe opracowanie szczegółów. Uzyskiwał to dzięki oszczędnemu nakładaniu farb. Jan Matejko miał żonę i dzieci. Mieszkał w Krakowie, w dużym domu przy ulicy Floriańskiej, gdzie mieściła się jego pracownia. Od 1873 roku do śmierci pełnił funkcję dyrektora krakowskiej Szkoły Sztuk Pięknych.

Zmarł 1 listopada 1893 roku.

Wybrane dzieła

Unia lubelska (1869), Stefan Batory pod Pskowem (1872), Bitwa pod Grunwaldem (1878), Hołd pruski (1882), Jan Sobieski pod Wiedniem (1883), Wernyhora (1884), Kościuszko pod Racławicami (1888), Konstytucja 3 Maja 1791 roku (1891).