Malcolm X życiorys

Życiorys i biografia Malcolma X

Malcolm X był przywódcom ruchu afroamerykańskiego w Stanach Zjednoczonych. Urodził się 19 maja 1925 roku w Omaha jako Malcolm Little, a zmarł 21 lutego 1965 roku w Harlemie jako El-Hajj Malik El-Shabazz.

Dzieciństwo

Malcolm był jednym z ośmiorga dzieci gospodyni domowej i aktywisty politycznego, Earla Little. Z powodu prześladowania jego ojca przez odłam Ku Klux Klanu rodzina często zmieniała miejsce zamieszkania. Malcolm od dzieciństwa zmagał się z przejawami rasizmu. Gdy miał 4 lata jego dom rodzinny został spalony, a w 1931 roku jego ojca znaleziono martwego na torach kolejowych. Oficjalnie potwierdzono, że mężczyzna zmarł w wyniku wypadku, ale osoby z jego najbliższego otoczenia wiedziały, że działacz został zamordowany. Tragedia odcisnęła olbrzymie piętno na całej rodzinie, szczególnie odbiło się to na matce Malcolma, która z powodu wstrząsu i załamania nerwowego trafiła do szpitala psychiatrycznego. Spowodowało to, że rodzeństwo zostało rozdzielone i trafiło do różnych rodzin zastępczych.

Młodość

Rozdzielony od rodziny chłopak trafił do szkoły, w której był jedynym czarnoskórym uczniem. Był pilny i ambitny, a jego marzeniem było zostanie prawnikiem. Jego nauczyciel jednak zamiast go zmotywować do nauki, zniechęcił go twierdząc, że czarnoskórzy nigdy nie obejmą tego typu stanowisk. Zniechęcony do nauki młodzieniec w wieku 15 lat rzucił szkołę i zaczął handlować narkotykami, kraść i zarabiać jako alfons. W 1946 roku został aresztowany za włamanie i skazany na dziesięć lat więzienia. Tam, mając dużo wolnego czasu, ponownie zainteresował się nauką, dużo czytał i za sprawą swego brata Reginalda zainteresował się religią islamu. Zaczął studiować nauki przywódcy Narodu Islamu – Elijaha Muhammada, który nauczał, że białe społeczeństwo wykorzystuje czarnych do własnych celów oraz określał białego człowieka mianem „diabła”. Wtedy też porzucił swoje nazwisko Little i przybrał pseudonim X, jako symbol jego niewiedzy na temat przodków pochodzących z Afryki.

Walka o równość

Z więzienia wyszedł w 1952 roku i zaczął aktywnie angażować się w działalność na rzecz Narodu Islamu, organizacji promującej czarną supremację i szybko stał się jedną z jej najważniejszych mówców. W całym kraju inaugurował nowe meczety i głosił przemówienia, którymi porywał masy słuchaczy. Występował w programach i debatach telewizyjnych, próbując przekonać sceptycznie nastawionych do słuszności ideologii głoszonej przez Muhammada. Szybko stał się głosem społeczności. Jego kazania nawoływały do porzucenia podwładności wobec białych i nienawiści wobec samego siebie. Liderzy Narodu Islamu sprzeciwiali się integracji rasowej, postulowali utworzenie na części terytorium USA osobnego państwa czarnoskórych. W tym czasie w Ameryce dopiero rodził się ruch na rzecz równouprawnienia czarnoskórych, którego symbolem była Rosa Parks, a Martin Luther King dopiero wyrastał na lidera. Idee Malcolma X i Kinga różniły się w kilku kwestiach. Podczas gdy King chciał znieść segregację i propagował pokojową postawę, wściekły na sytuację Malcolm głosił przeciwne tezy – chciał utworzenia tam osobnego państwa czarnoskórych Amerykanów i przyznawał im prawo do samoobrony przed represjami policji, choćby przemocą. Nie wierzył w pokojową rewolucję. Malcolm stał się głosem biednej i zdesperowanej czarnoskórej społeczności z amerykańskich gett. W 1964 roku opuścił Naród Islamu, dowiedziawszy się, że Muhammed nie przestrzega fundamentalnych zasad organizacji (wyznawcy nie mogli spożywać alkoholu i innych szkodliwych używek, palić i cudzołożyć). Swoim odejściem Malcolm naraził się Elijahowi i jego wyznawcom, którzy zapowiedzieli zemstę. Malcolm wyruszył w podróż za Atlantyk, między innymi do Afryki, Francji i Wielkiej Brytanii. Podróż ta okazała się punktem zwrotnym w życiu rewolucjonisty.

Nowe imię i zmiana nastawienia

W czasie wyprawy odbył tradycyjną pielgrzymkę do Mekki, gdzie po raz pierwszy zetknął się z wyznawcami islamu o różnych kolorach skóry. Było to szokiem dla człowieka, któremu wpojono idee, że tylko czarnoskórzy są prawdziwymi wyznawcami tej religii, a biali ludzie są źli. Wtedy też zaczął głosić ideę wspólnoty wszystkich ludzi, wyrzekł się wrogości wobec białych i przyznał do błędów. Wtedy też przybrał imię El-Hajj Malik El-Shabazz. Wracał do Stanów Zjednoczonych z wiarą o słuszności i skuteczności rewolucji pokojowej. Utworzył dwie organizacje o osobnym charakterze. Za działalność religijną odpowiedzialny był Meczet Muzułmański a za polityczną Organizacja Jedności Afroamerykańskiej, w której istniała możliwość przyjmowania pomocy ze strony białych ludzi, którzy mieli możliwość wspierania jej działań, choć sami nie mogli stać się jej oficjalnymi członkami.

Śmierć

21 lutego 1965 roku, Malcolm X został zastrzelony na wiecu w Harlemie, na którym miał przedstawić status Organizacji Jedności Afroamerykańskiej. Przywódca został postrzelony piętnastokrotnie i zmarł na miejscu. Już wcześniej on i jego rodzina byli nękani telefonami z pogróżkami, a nawet podpalono ich dom. Mordercy Malcolma należeli do Narodu Islamu. Wszystkich trzech skazano na karę dożywocia. Ostatni zostal zwolniony z więzienia w 2010 roku. Dwóch nigdy nie przyznało się do winy. Kilka miesięcy po śmierci Malcolma powstał ruch Black Power, który inspirował się jego przemówieniami i życiem. Do dziś dla wielu młodych czarnych mieszkańców gett jest autorytetem i wzorem do naśladowania. W1992 roku powstał film fabularny o życiu Malcolma X w reżyserii Spike'a Lee. W roli tytułowej wystąpił Denzel Washington.

Życie prywatne

W zgodzie ze swoimi islamskimi przekonaniami pozostał w celibacie aż do 1958 roku, gdy ożenił się z Betty Sanders, która zmieniła nazwisko na Betty X, a następnie Betty El-Shabazz. Mieli wspólnie sześć córek. Dwie bliźniaczki urodziły się już po jego śmierci w 1965 roku. Malcolm przyjaźnił się z bokserem, Muhammadem Alim.