Janusz Korczak życiorys

Życiorys i biografia Janusza Korczaka

Janusz Korczak, a w rzeczywistości Henryk Goldszmit był lekarzem polsko-żydowskiego pochodzenia. Działał również jako pedagog, publicysta czy społecznik. Nazywano go „Panem Doktorem” lub „Starym Doktorem”. Uważa się go za twórcę własnego stylu nauczania dzieci i młodzieży.

Dzieciństwo i młodość

Janusz Korczak urodził się 22 lipca 1878 roku w Warszawie. Jego ojciec – adwokat Józef Goldszmit był żydowskiego pochodzenia, jednak Janusz i jego rodzeństwo zostali wychowani w duchu i kulturze polskiej, a dokładnie w idei pozytywistycznych haseł społecznych. Gdy w latach 90. Józef Goldszmit ciężko zachorował, rodzina zaczęła borykać się z kłopotami finansowymi. Ostatecznie głowa rodziny zmarła w kwietniu 1896 roku.

W latach 80. młody Korczak zaczął pobierać nauki w szkole początkowej Augustyna Szmurły w Warszawie. Od 1891 roku był uczniem Rządowego Gimnazjum Męskiego o profilu filologicznym. Pracował w tym okresie jako korepetytor, licząc na poprawę sytuacji materialnej rodziny. Z tego powodu musiał jednak powtarzać klasę, ze względu na gorsze wyniki w nauce.

W 1898 roku rozpoczął studia w Cesarskim Uniwersytecie na kierunku lekarskim, uczęszczał również na Uniwersytet Latający.

Kariera lekarza

Janusz Korczak uzyskał dyplom lekarza w marcu 1905 roku. Wtedy powołano go także do armii rosyjskiej w trakcie wojny rosyjsko-japońskiej. W związku z tym znalazł się na Dalekim Wschodzie, gdzie służył w sanitarnym pociągu. Do Warszawy powrócił początkiem 1906 roku. Następnie przez siedem lat pracował w charakterze pediatry, gdzie jak najlepiej wykonywał swoje obowiązki. Napisał wówczas książkę pt. Dziecko salonu, która przyniosła mu sławę jako lekarza dziecięcego. Między 1907–1910 rokiem podróżował do Niemiec i Francji, gdzie podwyższał swoje kwalifikacje zawodowe. Wiele rozmyślał na temat metod wychowawczych, całkowicie oddając się do dyspozycji swoich podopiecznych.

W 1908 roku stał się członkiem Towarzystwa „Pomoc dla sierot”.

Gdy wybuchła I wojna światowa Korczaka powołano do armii rosyjskiej, gdzie służył jako lekarz. Do Warszawy powrócił w 1918 roku, a wojskową karierę ukończył ze stopniem kapitana. W wojsku służył jeszcze podczas wojny polsko-bolszewickiej, kiedy to nadano mu stopień majora.

Działalność kulturalna

Jako pisarz i publicysta Korczak zadebiutował w roku 1896, pisząc w satyrycznym tygodniku „Kolce”. Korzystał wówczas z pseudonimu „Ryk”. Był współautorem powieści, a od 1901 zaczął publikować własne felietony. Z pismem współpracował aż do 1904 roku. W 1898 roku wziął udział w konkursie na sztukę teatralną w czasopiśmie „Echa muzyczne”, gdzie wysłał dwa swoje utwory. Publikował cykl felietonów na łamach „Wędrowca” i właśnie wtedy oficjalnie zaczął posługiwać się pseudonimem „Janusz Korczak” zainspirowany powieścią Kraszewskiego: Historia o Janaszu Korczaku i pięknej Miecznikównie. Współpracował również z pismem „Głos” oraz „Echa Kieleckie”.

Z dedykacją dla najmłodszych czytelników stworzył takie utwory jak: Uparty chłopiec. Życie Ludwika Pasteura, Król Maciuś I, Król Maciuś na wyspie bezludnej, Mośki, Joski i Srule, Jaśki i Franki, Józki, Sława, Król Maciuś Pierwszy, Bankructwo małego Dżeka, Prawidła życia, Kajtuś czarodziej, Ludzie są dobrzy i Trzy wyprawy Herszka.

W latach 1936–1938 Janusz Korczak współpracował z Polskim Radiem, gdzie prowadził swoje autorskie audycje.

Czasopismo dla dzieci i młodzieży

Korczak był inicjatorem „Małego Przeglądu”. Pisma dla dzieci i młodzieży, którego pierwszy numer pojawił się w 1926 roku. Pismo stanowiło dodatek do żydowskiego tygodnika „Nasz Przegląd”. Składały się na niego listy od młodych czytelników.

Dom Sierot

Wspólnie ze Stefanią Wilczyńską Korczak założył dom dla warszawskich dzieci z rodzin żydowskich. Placówka działała w latach 1912-1942. Od roku 1919 roku działacz współtworzył także inną instytucję, a mianowicie „Nasz Dom” – zakład wychowawczy w Pruszkowie, a później na warszawskich Bielanach od 1928 roku. Placówki były skierowane dla dzieci w wieku 7-14 lat i przekazywały podopiecznym ideę społeczności samorządnej, z własnym sądem, notariatem czy kasą pożyczkową.

Holocaust

Janusz Korczak otwarcie krytykował prześladowania ludności żydowskiej w czasie II wojny światowej. Angażował się w każdą możliwą działalność na rzecz dzieci i ludności żydowskiego pochodzenia. Podopieczni i kadra z jego placówek zostali wywiezieni do obozu w Treblince.

Śmierć

Nie do końca znana jest dokładna data śmierci Janusza Korczaka, ponieważ zakłada się, że da się ustalić zgonu osoby zmarłej podczas wojny. Założono zatem, że działacz odszedł 9 maja 1946 roku. Wielu jego przyjaciół chciało pomóc mu wydostać się z getta, jednak sam Korczak nie chciał opuścic swoich podopiecznych.