John Locke życiorys

Życiorys i biografia Johna Locke

John Locke – brytyjski filozof żyjący w XVII wieku. Główny przedstawiciel nowożytnego empiryzmu oraz liberalizmu. Ekonomista, polityk.

Pochodzenie, edukacja

John Locke urodził się 29 sierpnia 1632 r. w Wrington w okolicach Bristolu. Pochodził z inteligenckiej rodziny purytańskiej, związanej z ruchem wolnomyślicieli. Ojciec Johna był prawnikiem, mającym liczne wpływowe znajomości. To m.in. dzięki nim młody Locke uczęszczał do elitarnej Westminster School w Londynie, a później, w 1652 r. dostał się na studia do Oxfordu (dokładnie: Christ Church College).

Był wszechstronnie wykształconym człowiekiem. Studiował medycynę i chemię, ale też mniej ścisłe nauki: teologię i filozofię. Inspirowały go m.in. dzieła Kartezjusza czy Gassendiego. Na uczelni zawarł też kilka znajomości, które miały wpływ na jego światopogląd. Locke poznał m.in. Izaaka Newtona, czy chemika Roberta Boyle’a.

Pierwotna wersja jednego z filozoficznych dzieł Johna Rozważania dotyczące rozumu ludzkiego była jego rozprawą doktorską.

Praca zawodowa

Po ukończeniu studiów Locke kontynuował karierę naukową. W 1660 r. został wykładowcą w Oxfordzie. Uczył retoryki, greki i filozofii.

Oprócz pracy naukowej zaangażował się w politykę. W latach 1664-65 był sekretarzem brytyjskiego posła w Berlinie.

Obracanie się w środowisku intelektualistów i wpływowych ludzi sprawiło, że osoba Johna zwróciła uwagę brytyjskiego polityka – Lorda Shaftesbury'ego. W 1667 r. Locke został jego osobistym lekarzem i sekretarzem. Rok później wstąpił do Towarzystwa Królewskiego. Lord pełnił w brytyjskim rządzie funkcję ministra ds. kolonii, dlatego też Locke miał ogromną wiedzę m.in. na temat funkcjonowania wszystkich kolonii. Odbywał też ze swoim szefem liczne podróże służbowe.

Ucieczka przed prześladowaniem

Praca w kulisach wielkiej polityki nie trwała jednak długo, gdyż w 1675 r. król Karol II odkrył spisek, w który był zaangażowany Lord Shaftesbury. John Locke chcąc uniknąć prześladowań musiał uciekać zagranicę. Początkowo mieszkał we Francji, a od 1683 r. przebywał w Holandii. W trakcie wygnania nie zaprzestawał pisania. Powstały wtedy m.in. Listy o tolerancji.

Locke powrócił do Wielkiej Brytanii dopiero w 1689 r., po zdetronizowaniu Jakuba II Stuarta i wstąpieniu na tron Wilhelma Orańskiego. Uczony poznał Wilhelma w trakcie swojego pobytu w Holandii.

Na początku, John powrócił do pracy na uczelni obejmując katedrę medycyny na Oxfordzie. W krótkim czasie został jednak powtórnie powołany do ministerstwa ds. kolonii, w którym zajmował się terytoriami północnoamerykańskimi.

Śmierć

Do końca życia John Locke pełnił urząd w ministerstwie, ponadto zajmował się pisaniem rozpraw filozoficznych i działalnością pedagogiczną. Zmarł 28 października 1704 r. w Ostes, na terenie hrabstwa Essex.

Zgodnie z jego wolą na nagrobku umieszczono napis: Tu spoczywa John Locke, który był zadowolony ze swego losu. Jego zalety są zbyt małe, żeby mógł się nimi chwalić. Jego wady niech przykryje ten grób. Jeśli ktoś szuka życia, znajdzie je w Ewangelii, jeśli ktoś szuka śmierci, znajdzie ją tu, na tym cmentarzu i wszędzie.

Poglądy filozoficzne

Locke był prekursorem empiryzmu genetycznego, czyli teorii poznania. W jego opinii rozum człowieka kształtował się na podstawie wydarzeń i wrażeń pochodzących ze świata zewnętrznego. Dzieci według filozofa nie rodzą się z tzw. wrodzonymi koncepcjami, za to ich umysły są jak czysta, niezapisana kartka (z łac. Tabula rasa). Ludzkie poznanie oparte jedynie na doświadczeniach (zewnętrznych i wewnętrznych) to tzw. empiryzm.

Jego silny związek z polityką i filozofią polityki zaowocował stworzeniem teorii rządów republikańskich. Jej rozwinięcie doprowadziło do powstania teorii demokracji i współcześnie znanych ustrojów państwowych. Locke był zwolennikiem trójpodziału władzy. Równocześnie był twórcą klasycznego liberalizmu zakładającego wolność poszczególnych jednostek i ograniczającego ingerencję państwa w życie obywateli do niezbędnego minimum.

Przeniesienie nacisku z grupy społecznej na jednostkę było również związane z podejściem filozofa do kwestii religijnych. Według niego obszar wiary każdego człowieka powinien należeć do strefy prywatnej i nie mieć wpływu na funkcjonowanie społeczeństwa.

Myśli Johna Locke miały również wpływ na ekonomię i pojęcie pieniądza, jakie znane jest obecnie, gdyż stworzył on teorię wartości pieniądza.

Najważniejsze dzieła

Do jego najważniejszych dzieł należą: List o tolerancji (1689), Dwa traktaty o rządzie (1690), Rozważania dotyczące rozumu ludzkiego (1690), czy Myśli o wychowaniu (1693).