Kartezjusz życiorys

Życiorys i biografia René Descartes'a

Kartezjusz, a własc. René Descartes – to filozof, fizyk i matematyk francuskiego pochodzenia. Żył w XVII wieku, uznawany jest za ojca nowożytnej filozofii.

Pochodzenie, edukacja

René Descartes urodził się 31 marca 1596 we francuskim mieście La Haye en Touraine. Wywodził się ze szlacheckiej rodziny, jego ojciec był miejskim urzędnikiem i prawnikiem. Był szybko osierocony przez matkę – zmarła, gdy chłopiec miał zaledwie kilka lat. René miał kilkoro rodzeństwa, w tym dwoje przyrodniego.

W 1607 r. rozpoczął naukę w jezuickim kolegium w La Flèche, w którym prawdopodobnie przebywał przez 8 lat do 1615 r. Rok później ukończył w Paryżu fakultet z prawa kanonicznego i cywilnego, ale uczył się również matematyki i fizyki. Te nauki stały się dla niego podstawą do późniejszych poglądów filozoficznych.

Wojna trzydziestoletnia

Niedługo po ukończeniu studiów wybuchła wojna trzydziestoletnia, więc Kartezjusz zaciągnął się wojska. Uczestniczył w niej w przez cztery lata (1618-1622) na terenie Niderlandów.

Podróże i praca naukowa

Po zakończeniu służby wojskowej Descartes przez pewien czas podróżował po Europie (odwiedził m.in. Włochy), po czym na 6 lat zamieszkał w Paryżu. Nawiązał tam liczne kontakty w środowisku naukowym, pracował również nad metodologią nauk. Przez większą część życia mieszkał jednak w Holandii (lata 1628-1649). Odwiedzał kilkukrotnie swoją ojczyznę, był osobą docenianą we Francji, gdyż król przyznał mu stałą pensję w uznaniu zasług. W Amsterdamie pracował nad dalszym rozwinięciem swoich koncepcji filozoficznych.

Najważniejsze dzieła

Większość dzieł Kartezjusza powstała w Holandii, na ich podstawie można podzielić rozwój myśli filozofa na dwa okresy. Pierwszy, do 1637 r. i wydania Rozprawy o metodzie był czasem, w którym naukowiec skupiał się głównie na naukowych podstawach i nauce per se, drugi etap kariery naukowej to skupienie na metafizycznych podstawach nauki (związany z publikacją Medytacji).

Do najważniejszych publikacji Kartezjusza należy ukończony w 1633 r. traktat o świecie, którego jednak nie wydał z powodu potępienia przez inkwizycję innego naukowca – Galileusza. Wydał jego fragment kilka lat później razem ze wstępem pt. Rozprawa o metodzie właściwego kierowania rozumem i poszukiwania prawdy w naukach. Resztę traktatu o świecie opublikowano już po śmierci autora.

W 1641 r. Descartes wydał Medytacje o pierwszej filozofii, następnie Zasady filozofii (1644 r.)i Namiętności duszy (1648 r.).

Po śmierci filozofa opublikowano jeszcze Opuscula posthuma (1701) i wraz z nimi Prawidła kierowania umysłem. Wydana została także jego korespondencja, w której wyjaśnia swoje poglądy filozoficzne.

Poglądy filozoficzne i naukowe

Kartezjusz uważany jest za prekursora współczesnej matematyki. Przedstawione przez niego podstawy geometrii i algebry miały wpływ na rozwój i obecny wygląd tych gałęzi królowej nauk. Jego autorstwa są m.in. współrzędne kartezjańskie czy rachunek różniczkowy. Naukowiec skłaniał się również ku teorii matematycznej natury świata. Oprócz matematyki i fizyki zajmował się również chemią, medycyną (w tym anatomią, embriologią), a także optyką i mechaniką.

W swoich poglądach filozoficznych skupiał się na potędze rozumu w procesie poznawczym, co nie podobało się władzom kościelnym. Jego myśli są swoistym łącznikiem między nurtami scholastycznymi i średniowiecznymi, a oświeceniem. Podstawą filozofii było uznanie braku pewności i zwątpienie we wszystko co nazywane jest poznaniem. Przez to finalnie ta niepewność jest jedyną pewną rzeczywistością. Najbardziej znanym powiedzeniem Kartezjusza jest zdanie Cogito ergo sum – Myślę więc jestem.

Życie prywatne

Mimo szerokiego kręgu znajomych wśród arystokracji i naukowców Kartezjusz nigdy się nie ożenił. Miał jednak córkę Francine ze związku ze służącą Helene Jans, która jednak zmarła w  1650 r. mając 5 lat.

Wyjazd do Szwecji i śmierć

W 1649 r. wyjechał do Szwecji na zaproszenie królowej Krystyny, która chciała u niego brać lekcje filozofii. Nauka nie potrwała długo, ze względu na klimat zachorował na zapalenie płuc. Nie udało się go wyleczyć i Kartezjusz zmarł 11 lutego 1650 r.

Po śmierci został początkowo pochowany w Sztokholmie, w 1667 r. jego ciało ekshumowano i pochowano w paryskim opactwie  Saint-Germain-des-Prés.

Wpływ na naukę

Nurt filozoficzny zwany kartezjanizmem wpłynął na współczesną naukę w ogromnym stopniu, a sam Descartes jest uważany za jednego z najbardziej wpływowych naukowców w historii.

System kartezjański był szczególnie popularny we Francji i Holandii w XVII i XVIII wieku, a rozwijany był w późniejszych latach przez kolejne pokolenia myślicieli.