1854 życiorysów w bazie
codziennie nowe aktualizacje

Władysław Grabski życiorys

   Twoim zdaniem...

Kto był według Ciebie lepszym politykiem?

Życiorys i biografia

Władysław Grabski przyszedł na świat 7 lipca 1874 r. w Borowie, zmarł 1 marca 1938 r. w Warszawie. Był premierem II Rzeczypospolitej dwukrotnie (od 23 czerwca do 24 lipca 1923 r. oraz od 19 grudnia 1923 r. do 14 listopada 1925 r.). Pełnił również funkcję ministra skarbu, rolnictwa i dóbr koronnych.  

Dzieciństwo i młodość

Przyszedł na świat w szlacheckiej, zamożnej rodzinie Władysława Dominika Grabskiego. Miał trójkę rodzeństwa. Odebrał dobre wykształcenie. Po ukończeniu gimnazjum podjął studia. Wyjechał w tym celu do Paryża w 1892 r. Uczył się w École des Sciences Politiques. Dodatkowo, w tym samym czasie uczęszczał na Sorbonę (tam studiował ekonomię i historię). Sorbonę ukończył w 1895 r. 

Grabski powrócił do ojczyzny w 1887 r., kiedy zmarł jego ojciec. Zaangażował się w wiejskie życie. W tym czasie założył pierwsze w historii towarzystwo rolnicze oraz kasy spółdzielcze. Finansował też działalność wielu szkół. 

Zaangażowanie polityczne 

W 1905 r. zapisał się do Ligi Narodowej i został posłem rosyjskiej Dumy (lata 1905-1912).  

W czasie I wojny światowej działał w Komitecie Narodowym Polskim. W tym czasie władze zmusiły go do wyjazdu do Rosji. Tam Grabski dalej działał na rzecz narodu polskiego. Założył Komitet Obywatelski Królestwa Polskiego w Rosji (1915-1918). Grabski walczył o niepodległość polski, szerzył polskość, chociażby poprzez wydawanie narodowościowych broszur. 

Do Polski powrócił dopiero po rewolucji październikowej. Od razu trafił do więzienia, został aresztowany przez Niemców.

W roli ministra 

26 października 1918 r. został ministrem rolnictwa i dóbr koronnych. Premierem był wtedy Józef Świeżyński. Funkcji tej nie pełnił jednak długo, bo niespełna dwa tygodnie. Cały rząd został odwołany przez Radę Regencyjną. Jako powód podano próbę zamachu stanu. 

Grabski nie wycofał się z życia politycznego. W 1919 r. został posłem i działał w Głównym Urzędzie Likwidacyjnym. 

Już 13 grudnia tego samego roku dołączył do gabinetu Leopolda Skulskiego i został ministrem skarbu. Jego największym wyzwaniem była rosnąca inflacja. Ministrem był do 9 czerwca 1920 r., kiedy to rząd podał się do dymisji. 

W roli premiera

Nastąpił kryzys w polskim rządzie. Chciano, aby funkcję premiera przejął Wincenty Witos, ten jednak nie byłby w stanie zgromadzić odpowiedniej wielkości w Sejmie, aby stworzyć rząd. 

Zdecydowano, że w obliczu wielkich różnic zdań najlepszym rozwiązaniem będzie powołanie rządu pozaparlamentarnego. 23 czerwca 1920 r. wybrano na premiera Władysława Grabskiego. 

Już jako premier reprezentował polskie interesy na konferencji w Spa (dotyczącej opóźnień w realizacji założeń traktatu wersalskiego). W konferencji wzięli udział przedstawiciele Ententy. Aby przekonać ich do wsparcia Polski w kontaktach z bolszewikami, Grabski musiał pójść na wielkie ustępstwa. Zgodził się między innymi na przekazanie Litwie Wilna oraz na wycofanie polskich wojsk na linię Curzona

Zaistniała sytuacja zmusiła go do złożenia dymisji – 24 lipca 1920 r. Jego stanowisko objął Wincenty Witos. Grabskiemu powierzył urząd ministra skarbu odpowiedzialnego za reformę finansową. 

Kiedy prezydent Gabriel Narutowicz został zamordowany i zastąpił go Stanisław Wojciechowski powstała koncepcja reformy walutowej. Misję tę powierzono właśnie Grabskiemu, który ponownie powrócił na stanowisko ministra skarbu (13 stycznia 1923 r.). Plan zakładał reformę walutową i skarbową. Stanowisko to zachował również w gabinecie Wincentego Witosa (od 28 maja 1923 r.). W nowym rządzie nie pozostał długo, zirytowany nieprzychylnością Sejmu złożył dymisję 30 czerwca. 

Jego odejście pośrednio doprowadziło do upadku rządu, który nie poradził sobie z wciąż rosnąca inflacją. Tego samego roku 17 grudnia Grabski ponownie został mianowany premierem i ministrem skarbu. Jego rząd był pozaparlamentarny, składał się głównie z ekspertów.

Tym razem Grabskiemu udało się doprowadzić do reformy walutowej (początkowo zatrzymanie hiperinflacji i stabilizacja kursu marki polskiej) i Skarbu Państwa. Jego rząd wprowadził podatek od nieruchomości. 

Przygotowania do wprowadzenia nowej waluty rozpoczęły się na początku 1924 r. Ostatecznie nową walutę - złotówki wyemitowano w kwietniu. A już w maju powstał Bank Gospodarstwa Krajowego. 

Za czasów jego rządów znacznie wzrosło bezrobocie oraz wprowadzono 10 godzinny dzień pracy w hutnictwie, co spowodowało złe nastroje społeczne. 

Jego rząd przygotował również reformę rolną. Po załamaniu kursu złotego Grabski podał swój rząd do dymisji 13 listopada 1925 r. i wycofał się ze sceny politycznej. Pozostał jednak aktywny społecznie. W tym czasie dużo pisał, zwłaszcza artykułów i komentarzy do ówczesnej sytuacji Polski. Poświęcił się również pracy naukowej (autor przeszło 150 tekstów). Dzięki jego staraniom na SGGW powstał zakład Polityki Ekonomicznej oraz Instytut Socjologii Wsi. W latach 1926-1928 był rektorem uczelni. 

Życie prywatne

Był żonaty z Katarzyną Lewandowską. Ślub wzięli w 1902 r. Ich wesele wywołało wielki skandal, ponieważ kobieta była lektorką jego matki. Jest autorem Historii Towarzystwa Rolniczego, która ukazała się w 1904 r. oraz kilku innych książek, w tym Wieś i folwark. Drobne i duże gospodarstwa rolne ze stanowiska ekonomicznego (1930 r.), Idea Polski (1935 r.). 

Wykładał ekonomię w Szkole Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. Został odznaczony Wielką Wstęgą Orderu Orła Białego za zasługi dla ojczyzny. 

Śmierć 

Zmarł 1 marca 1938 r. w Warszawie. Chorował na raka jamy brzusznej. Jego pogrzeb odbył się 4 marca. Pochowano go na Powązkach. 

Skomentuj / dodaj informacje o osobie

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany.

64 + = 65

Komentarze

Podobne biografie i życiorysy

Źródła

Zdjęcie pochodzi z portalu commons.wikimedia.org. Zdjęcie zostało wykorzystane na podstawie domeny publicznej.