Platon życiorys

Życiorys i biografia Platona

Wybitny filozof pochodzący ze starożytnej Grecji. Twórca pierwszej szkoły filozoficznej w Europie zachodniej, a także podwalin myśli politycznej zachodniego świata. Jego system filozoficzny wpłynął na rozwój filozofii trzech wielkich religii monoteistycznych.

Pochodzenie i dzieciństwo

Arystokles, bo tak właściwie miał na imię, urodził się ok. 427 r. p.n.e. najprawdopodobniej w Atenach (niektóre źródła wskazują na wyspę Eginię). Pochodził z dobrze sytuowanej, arystokratycznej rodziny. Jego ojciec, Ariston, należał do potomków jednego z greckich królów, matka Periktione również pochodziła z wpływowej rodziny. Jak sam wspominał w swoich dziełach, miał czworo rodzeństwa – trzech braci i siostrę. Wysokie pochodzenie wpłynęło na późniejsze poglądy chłopca, ale przede wszystkim umożliwiło edukację pod opieką najlepszych sofistów ówczesnych czasów. System nauki w starożytnej Grecji obejmował harmonijny rozwój intelektualny i fizyczny. Z powodu właśnie atletycznej budowy ciała – szerokich pleców i czoła (z gr. πλατύς, platýs – szeroki) Arystokles otrzymał swój przydomek.

Jedną z ważniejszych postaci w życiu młodego Arystoklesa było poznanie Sokratesa. Filozof był jego nauczycielem przez 8 lat, aż do swojej śmierci.

Dorosłe życie

Po śmierci nauczyciela Platon podróżował po Gracji, a także terenach basenu Morza Śródziemnego. Był m.in. w Italii, Egipcie i na Sycylii. Poznawał tam inne nurty filozoficzne i ich przedstawicieli, poszerzał też swoją wiedzę, m.in. z matematyki. W wyniku konfliktu z królem Syrakuz, Dionizjosem, został sprzedany do niewoli. Został z niej jednak wykupiony przez innego filozofa, Annikerisa z Cyreny.

Po powrocie do Aten założył w 387 r. p.n.e. (według innych źródeł w 385 r.) szkołę filozofii. Została ona później nazwana Akademią Platońską – od nazwy gaju (poświęconego herosowi Akademosowi), gdzie spotykał się z uczniami. Miejsce to przetrwało do 529 r., kiedy zostało zlikwidowane przez cesarza Justyniana.

Główne poglądy filozoficzne

Przez większość swojego życia filozof zajmował się rozważaniami nt. idealnego państwa i systemu politycznego. Według niego najlepszy ustrój to taki, w którym istnieją trzy grupy ludzi, każda zajmująca się i dbająca o inny aspekt funkcjonowania. Filozofowie mieliby kierować państwem jako ludzie, w których duszach dominuje rozum. Żołnierze o duszach zdominowanych wolą mieliby go bronić. Z kolei rolnicy i rzemieślnicy przez swoje skoncentrowanie na kwestiach materialnych, odpowiadaliby za tworzenie żywności i przedmiotów.

Innym istotnym poglądem była tzw. filozofia idei. Dotyczy ona prawdziwości bytu i rzeczywistości. Filozof odróżniał tym samym byt rzeczywisty od poznania zmysłowego. Świat materialny, poznawany myślami, nie był według niego bytem rzeczywistym ze względu na swoją zmienność i skończoność. Prawdziwy byt rzeczywisty jest niezmienny, stały w swoim charakterze, niematerialny i doskonały. Jest to np. idea piękna – jest ono samo w sobie nieskończonym bytem, nie podlegającym dyskusji czy wyjaśnieniom (piękno samo w sobie).  

Śmierć

Filozof zmarł w dzień swoich urodzin w 347 r. p.n.e. w Atenach. Jednym z jego uczniów był inny sławny filozof, Arystoteles.

Najważniejsza twórczość

Platon zostawił po sobie liczne pisma, które późniejsi badacze w większości uznali za autentyczne. 36 dzieł podzielono na 9 tetralogii i 13 listów. Poza nielicznymi wyjątkami, mają one charakter dialogów, który nawiązywał do sposobu nauczania Sokratesa. Pomimo trudności związanych z określeniem dokładnej chronologii dzieł, w twórczości filozofa wyróżniono trzy okresy. Pierwszy, naznaczony silnym wpływem jego nauczyciela – sokratyczny, następnie średni i późny. W najwcześniejszym wyróżniono m.in. Obronę Sokratesa, Laches, Charmides, I księga Państwa. Do okresu średniego należą: Uczta, Fejdos, czy pozostałe księgi Państwa. Późny okres to: Polityk, Sofista, Fileb, Prawa.