Noe życiorys

Rys biograficzny Noego

Noe to postać ze Starego Testamentu. Jedna z nielicznych osób, które przeżyły potop zesłany przez Boga w celu ukarania grzesznej ludzkości.

Pochodzenie

Historia Noego została opisana w Księdze Rodzaju. Był on synem Lameka i dziewiątym w kolejności pokoleniem od Adama – pierwszego człowieka, a następnie jego syna Seta. Jego imię z hebrajskiego znaczy: odpoczynek, pocieszenie. Miał żonę o imieniu Walia bądź Nammah (według tradycji żydowskiej), a także trzech synów: Chama, Jafeta i Sema.

Przyczyny potopu

Sama przypowieść o potopie jest obecna nie tylko w Biblii i kulturze żydowsko-chrześcijańskiej. Wzmianki o powodzi pojawiają również w islamie i wierzeniach innych kultur. Bóg, widząc jak ludzie schodzą na drogę zła i nieprawości postanowił ich ukarać. Wyjątkiem był Noe i jego najbliższa rodzina, jedyni sprawiedliwi na ziemi. W tym celu Stwórca kazał Noemu zbudować arkę, która pozwoliłaby przeżyć nie tylko ludziom, ale też zwierzętom lądowym, po parze z każdego gatunku. Noe uwierzył w słowa Boga o zbliżającym się kataklizmie. Zaczął budować statek z drzewa cyprysowego powleczonego smołą – zarówno z zewnątrz, jak i wewnątrz – o długości 300, szerokości 500 i wysokości 30 łokci. Miały się tam zmieścić, oprócz ludzi i zwierząt, także zapasy żywności umożliwiające przeżycie. Ludzie, przyglądający się budowie arki z daleka od morza i przy pięknej pogodzie, kpili z Noego. On jednak pozostał niewzruszony w swoim postanowieniu i wierzył w słowa Boga.

Potop i przymierze z Bogiem

Kiedy arka była gotowa, Noe wraz z rodziną wprowadził na pokład po parze z każdego gatunku zwierząt zamieszkałych na ziemi. Wtedy Bóg zesłał na ziemię deszcz, który trwał 40 dni. Kiedy przestało padać i po wielu tygodniach ziemia wyschła, arka osiadła, jak podaje Biblia, na górze Ararat (tereny dzisiejszej Turcji). Po zejściu na ląd Noe złożył ofiarę w podziękowaniu za uratowanie życia. Na znak przymierza między Bogiem a ludźmi na niebie pojawiła się tęcza. Jahwe obiecał, że już nigdy nie ześle na ziemię potopu, by ukarać ludzkość za grzechy. Z kolei ludzie mieli powstrzymać się od morderstw, niemoralnego życia seksualnego, kradzieży, bluźnierstwa, czczenia fałszywych bogów, spożywania krwi i części żyjącego zwierzęcia, mieli także ustanowić między sobą sędziów dbających o przestrzeganie praw i wymierzających sprawiedliwość. Jest to tak zwane Siedem Praw Noego.

Dalsze życie

Po opuszczeniu arki Noe zajął się między innymi uprawą winorośli. Niektóre źródła traktują go również jako pierwszego człowieka, który założył winnicę, ale także upił się winem. Upojonego ojca, śpiącego nago w swoim namiocie zobaczył jeden z jego trzech synów, Cham. Według innych interpretacji biblijne sformułowanie „odkrycie nagości ojca” oznaczało odbycie stosunku z żoną Noego. Nie wiadomo jednak, czy była to matka Chama. Pochwalił się on swoim uczynkiem pozostałym braciom, za co został wygnany i przeklęty. Noe miał przekląć konkretnie jego syna – Kanaana, co wskazywałoby, że pochodzi on z nieprawego łoża.

Jak podaje Biblia Noe po potopie żył jeszcze 350 lat, dożywając wieku 950 lat.

Obecność w kulturze

Opowieść o potopie zesłanym przez bogów i nielicznie ocalonych ludziach obecna była nie tylko w Księdze Rodzaju. Niektórzy naukowcy byli zdania, że jest ona oparta na starszych źródłach – mitologii sumeryjskiej, mezopotamskiej, Eposie o Gilgameszu, czy mitologii greckiej.

W kulturze motyw Noego przewijał się przez wszystkie epoki i był częstym tematem sztuki. Opowieść o Noem jest także popularnym tematem dla filmowców, najnowszą jest hollywoodzka produkcja Noe: wybrany przez Boga z 2014 roku.