Krzysztof Kieślowski życiorys

Krzysztof Kieślowski to polski reżyser i scenarzysta filmowy. Początkowo interesował się filmami dokumentalnymi, jednak z biegiem czasu podejmował się realizacji filmów fabularnych. Zdarzały mu się również epizody teatralne. Jako twórcę kojarzy się go z kinem tzw. „moralnego niepokoju” pod wodzą Janusza Kijowskiego. Ostatecznie na ekranie podejmował tematy egzystencjalne, metafizyczne i psychologiczne. W jego twórczości można wyróżnić kilka wyrazistych fraz.

Dzieciństwo i młodość

Reżyser przyszedł na świat 27 czerwca 1941 roku w Warszawie. Rodzina jego ojca pochodziła z Wołynia, zaś matka pochodziła z Bydgoszczy. Kieślowski w latach młodości ciężko chorował na płuca, więc dużą część czasu spędzał z rodzicami w sanatoriach. Kieślowscy często zmieniali miejsce zamieszkania, jednak najczęściej można było spotkać ich w Strzemieszycach na Śląsku. Gdy artysta zdobył wykształcenie w szkole podstawowej, przez jakiś czas uczęszczał do wrocławskiej szkoły pożarnictwa. Od 1957 roku był uczniem Państwowego Liceum Techniki Teatralnej (funkcję dyrektora sprawował wówczas jego wujek). W trakcie nauki pracował jako garderobiany takich artystów jak Tadeusz Łomnicki czy Zbigniew Zapasiewicz. Marzył o zawodzie reżysera teatralnego, jednak potrzebował do tego wyższego wykształcenia. To zmotywowało go do podjęcia studiów w Państwowe Wyżej Szkole Filmowej w Łodzi. Ukończył ją w 1968 roku. W tym okresie ożenił się z Marią Cautillo. Miał z tego związku córkę Martę.

Twórczość filmowa

Debiutem Kieślowskiego były w zasadzie dwie etiudy z okresu szkolnego – zrealizowane w 1966 roku. Były to Tramwaj i Urząd. W 1969 roku reżyser nakręcił pracę dyplomową opowiadająca o życiu łodzian – Z miasta Łodzi.

Na początku lat 70. XX wieku Kieślowski zrealizował wiele filmów dokumentalnych. Powstała wtedy Fabryka (1970) czy Byłem żołnierzem. W 1971 roku powstał ciekawy projekt o przygotowaniach rajdowych Krzysztofa Komorowskiego Przed rajdem. Wyreżyserował także Refren, Robotnicy ’71: nic o nas bez nas, który początkowo ukazał się w wersji ocenzurowanej. Sam uważał go za najbardziej polityczny ze swoich filmów. Tworzył także obrazy przedstawiające życie fabrycznych robotników.  Pierwszym filmem dokumentalnym Kieślowskiego było Przejście podziemne opowiadające o młodym nauczycielu i jego żonie.

Pierwszym pełnometrażowym projektem reżysera był Personel, który ukazał się 1975 roku i to właśnie z powodu tego filmu zalicza się go do wspomnianego kina moralnego niepokoju. Został nagrodzony m.in. na Festiwalu Filmów Fabularnych w Gdyni. Niedługo potem powstał obraz o Wojewódzkiej Komisji Kontroli Partyjnej – Życiorys oraz Legenda o Stefanie Żeromskim.

Pierwszym kinowym filmem Krzysztofa Kieślowskiego była Blizna, którą część krytyków uznała za film skrajnie polityczny. Później na tej podstawie powstał film dokumentalny pt. Klaps. Kolejnym filmem fabularnym był Spokój w 1980.

W ciągu roku, między 1977 a 1978 Kieślowski nakręcił cztery projekty dokumentalne: Nie wiem, Szpital, Z punktu widzenia nocnego portiera oraz Siedem kobiet w różnym wieku. Z dużym uznaniem spotkał się nakręcony 1979 Amator – otrzymał m.in. medal na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Moskwie.

W latach 80. artysta stworzył dwa ciekawe filmy zaliczane do kategorii „fabularnych filmów społecznych”. Były to tytuły Krótki dzień pracy oraz Przypadek, rozpowszechniony w 1987 roku.

W roku 1984 ukazał się film Bez końca. Scenariusz Kieślowski napisał wspólnie z adwokatem Krzysztofem Piesiewiczem. Produkcja została raczej chłodno przyjęta w środowisku krytycznym. Kieślowski tworzył jednak dalej – tym razem idąc w stronę kina metafizycznego. Piesiewicz zasugerował mu stworzenie siedmioodcinkowego cyklu telewizyjnego pt. Dekalog. Muzykę do tych filmów stworzył Zbigniew Preisner. Po swojej premierze w 1989 roku Dekalog otrzymał nagrodę FIPRESCI na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Wenecji. W okresie tworzenia cyklu powstały również dwa filmy fabularne – Krótki film o zabijaniu, który został uhonorowany najważniejszymi nagrodami filmowymi oraz Krótki film o miłości. Ten ostatni również zyskał przychylne opinie krytyków oraz liczne nagrody. Słynną produkcją Kieślowskiego był także film francusko-polsko-szwajcarski pt. Podwójne życie Weroniki. Również został doceniony na festiwalu w Cannes.

Jednym z ostatnich dzieł reżysera była trylogia, zawierająca filmy pt. Niebieski, Biały i Czerwony. Całość zyskała duże uznanie wśród krytyków.

Działalność kulturalna

W 1971 roku Krzysztof Kieślowski został członkiem Stowarzyszenia Filmowców Polskich, a od 1978 do 1981 roku sprawował w nim funkcję prezesa. Był również wykładowcą na kilku uczelniach wyższych m.in. w Katowicach, Berlinie, Helsinkach, w Łodzi i Szwajcarii. W 2001 roku Kieślowski został patronem Wydziału Radia i Telewizji Uniwersytetu Śląskiego.

Styl twórczości

Twórczość Kieślowskiego porównywano do Ingmara Bergmana czy Roberto Rosselliniego, choć nie można odmówić polskiemu reżyserowi znamion własnego stylu filmowego. Wiele tworzył, inspirując się literaturą np. dziełami Kafki czy Manna. Pisząc swoją pracę dyplomową, przedłożył w niej wykładniki swojego stylu dokumentalnego. Początkowo próbował zatrzeć granicę między dokumentem a fabułą. W dokumentach wykazywał się dużą wrażliwością na los innych i empatią. Starał się przy tym demaskować przywary ówczesnego systemu komunistycznego.

Śmierć

Krzysztof Kieślowski zmarł w trakcie prac nad scenariuszem do wspomnianej „kolorowej trylogii”. W 1995 roku przeszedł pierwszy zawał serca, a zmarł 1996 roku w warszawskim szpitalu, tuż po przejściu poważnej operacji serca. Pochowano go 19 marca 1996 roku na Powązkach.

Odznaczenia

Reżyser był wielokrotnie nagradzany na festiwalach międzynarodowych. Zdobył m.in. Złoty Medal w Moskwie, Europejską Nagrodę Filmową „Felix”, Złotego Lwa w Wenecji, Złote Lwy na Festiwalu Filmowym w Gdyni. Za zasługi dla kinematografii odznaczono go Orderem Sztuki i Literatury w 1993 roku. Od 1995 roku Kieślowski był członkiem Amerykańskiej Akademii Sztuki i Wiedzy Filmowej. Jego nazwisko nosi kilka polskich szkół.