John Stuart Mill życiorys

Życiorys i biografia Johna Stuarta Milla

Filozof, ekonomista i politolog angielski, prekursor myśli liberalizmu demokratycznego. Krytyk nierówności płci. Urodzony 20 maja 1806 roku.

Młodość

John Stuart Mill był wychowywany przez ojca, w duchu utylitaryzmu. Już we wczesnym dzieciństwie zaczął naukę greki i łaciny. W 1820 roku wyjechał do Francji, gdzie kontynuował edukację. Pracę nad swoim pierwszym systemem filozoficznym podjął w wieku 15 lat. Pracę podjął w wieku 17 lat, gdy został zatrudniony w urzędzie, który sprawował nadzór nad Indiami i pracował tam do emerytury. W 1851 roku poślubił Harriet Taylor, również filozofkę oraz feministkę, która miała bardzo duży wpływ na jego dzieła i życie.
W latach 1865-1868 był członkiem Izby Gmin brytyjskiego parlamentu.

Filozofia

John Stuart Mill był początkowo pod wielki wpływem utylitaryzmu, co uwarunkowało wychowanie przez jego ojca. Później coraz częściej skłaniał się do empiryzmu – głównie filozofii Johna Locke’a. Mill uważał, że jedynym kryterium wiedzy jest doświadczenie; wszelka wiedza ludzi pochodzi wyłącznie z doświadczenia; prawdziwe twierdzenia naukowe mogą być wypracowane tylko dzięki doświadczeniu. Jednym z jego największych dzieł jest System logiki.

Mill stał na straży wolności słowa. Wychodził z założenia, że opinie odmienne od dominujących nie mogą być tłumione. Prawda w ujęciu całościowym jest zderzeniem sprzecznych opinii, zarówno tych dominujących, jak i błędnych.

Jako klasyczny liberał, opowiadał się za indywidualizmem. Uważał, że jest on jest gwarantem budowy silnej wspólnoty jednostek o silnych charakterach.
Zdaniem angielskiego filozofa, władza społeczeństwa nad jednostką nie powinna dotyczyć tych obszarów, które dotyczą tylko jednostki.

Poglądy ekonomiczne, polityczne i społeczne

Jako zwolennik myśli liberalnej i demokratycznej, Mill sformułował myśl, jakoby zagrożeniem dla demokracji, było tworzenie się dzięki niej tzw. „dyktatury większości”. Miało się to objawiać tym, że jedna partia na drodze demokratycznych wyborów zdobywa władzę, a później, po wybudowaniu dużej przewagi  monopolizuje władzę, kontrolując przy tym instytucje, informacje oraz stosując nepotyzm. Na drodze ekonomicznej miało się to odbywać poprzez monopolizację bardzo dużych przedsiębiorstw. W kontrze do tych zagrożeń, sformułował trzy postulaty: wolność zgromadzeń i tworzenia grup nacisku; wolność wygłaszania publicznie swoich poglądów i zakaz cenzury; gwarancja do prawa bycia „mniejszością”, a co za tym idzie zakaz prześladowania grup o innych poglądach.

W kwestiach ekonomicznych opowiadał się za wprowadzaniem praw ograniczających tworzenie się monopoli. Postulował przyjęcie prawa, wedle którego, rząd mógłby te monopole rozbijać. Był zwolennikiem niewielkiego, ale jednak interwencjonizmu ze strony państwa. Państwo jako takie, miało mieć jednak jak najmniejszą rolę w działaniu gospodarki. Jego rola miała się sprowadzać do tworzenia warunków dla rywalizacji wolnorynkowej.

Dodatkowo John Stuart Mill był zwolennikiem przyznania kobietom praw wyborczych. Wspierał sufrażystki i feministki. Swoją postawę określił w książce, którą napisał wraz z żoną, pt. Poddaństwo kobiet, w której głosił pogląd równości intelektualnej kobiet i mężczyzn.

Josn Stuart Mill zmarł we Francji 8 maja 1873 roku.