Johannes Brahms życiorys

Życiorys i biografia Johannesa Brahmsa

Niemiecki kompozytor, dyrygent i pianista żyjący w XIX wieku. Tworzył utwory w nurcie późnego romantyzmu.

Pochodzenie

Urodził się 7 maja 1833 r. w Hamburgu, w niezamożnej rodzinie. Miał dwójkę rodzeństwa – starszą siostrę i młodszego brata. Jego ojciec był miejskim muzykiem i to on dawał Johannesowi pierwsze lekcje z gry na instrumencie. Jego dalsza edukacja była już u innych nauczycieli, m.in. od 8 roku życia uczył go E. Marxsen – kompozytor i pianista.

Początki kariery

Ze względu na status finansowy, dość szybko zaczął pracować, aby wspomóc swoją rodzinę. Brahms grywał w restauracjach i teatrach, dawał publiczne koncerty. Pisał również swoje pierwsze utwory.

Przełom w jego życiu nastąpił w 1853 r., gdy z jego twórczością zaznajomił się inny niemiecki kompozytor, Robert Schumann. Na łamach branżowej muzycznej gazety określił Johannesa jako geniusza i nowego obiecującego twórcę. Dzięki temu w ciągu kilku miesięcy stał się on rozpoznawalny w niemieckim środowisku muzycznym, a także wydał drukiem swoje pierwsze utwory. Były to trzy sonaty fortepianowe i zbiory pieśni. Brahms zaprzyjaźnił się również z Schumannem i jego żoną utrzymując kontakt z obydwojgiem, aż do ich śmierci.

Podróże i koncerty

Kolejne lata w życiu Johannesa wypełnione były koncertowaniem i związanymi z tym podróżami. Przez kilka lat (1857-60) pełnił funkcję nadwornego muzyka na dworze księcia w Detmold. Brahms napisał w tym czasie I koncert fortepianowy d-mol: w dziele tym potraktował solistę i orkiestrę jako równorzędnych partnerów, w przeciwieństwie do wielu dotychczasowych kompozycji, gdzie orkiestra jedynie pełniła funkcję towarzyszącą.

Przez dwa lata po zakończeniu etatu nadwornego muzyka kierował żeńskim chórem w rodzinnym Hamburgu. Nie zagrzał tam jednak miejsca na dłużej, gdyż wbrew jego oczekiwaniom nie zaproponowano mu posady kierownika tamtejszego towarzystwa muzycznego.

Praca w Wiedniu

Przez dużą część życia Johannes Brahms był związany z Wiedniem, gdzie mieszkał początkowo w latach 1863-64, a następnie na stałe od lat 70 XIX wieku.

W 1868 r. powstało kolejne jego ważne dzieło – Requiem Niemieckie, napisane po śmierci matki. Koniec tej dekady to krystalizowanie się charakterystycznego stylu Brahmsa i kolejne utwory, m.in. Sonata wiolonczelowa e-moll, Kwintet fortepianowy f-moll, czy Tańce węgierskie.

Pobyt w Austrii to także znajomość z krytykiem muzycznym E. Hanslickiem, który negatywnie odnosił się do innych kompozytorów tego okresu, przedstawicieli szkoły nowoniemieckiej. Był to przede wszystkim Wagner, ale też Liszt czy Strauss. Brahms, który mocno czerpał z muzyki romantycznej i klasycznej został postawiony w jawnej opozycji. Sam jednak nie włączał się w ten sztuczny konflikt, a jego nazwisko było głośne nie tylko w krajach niemieckojęzycznych. Koncertował również w Polsce, w 1880 r. w Sali Saskiej w Krakowie, a także w Londynie.

Postać i dorobek Johannesa Brahmsa została doceniona wraz z czasem. W latach 1872-75 był dyrektorem artystycznym w wiedeńskiej Gesellschaft der Musikfreunde, w 1886 r. został również honorowym przewodniczącym towarzystwa muzycznego w tym mieście. Uhonorowano go również w rodzimym Hamburgu nadając honorowe obywatelstwo.

Twórczość

Brahms w swojej twórczości mocno nawiązywał do tradycyjnych form i kompozycji. Jak sam często wspominał, urodził się zbyt późno, gdyż bliżej było mu do Bacha, Mozarta czy Beethovena. Von Bülow określił Brahmsa jako jednego z trzech Panów B., (obok ww. Beethovena i J.S. Bacha).

Sam Johannes był skromną osobą, jego pierwsze kompozycje to utwory fortepianowe, pieśni i utwory kameralne. To one stanowią największy dorobek jego twórczości. Dopiero po czterdziestce uważał się na tyle kompetentny by tworzyć symfonie. Do ważniejszych utworów tego typu należą I Symfonia c-moll, II Symfonia D-dur, Koncert skrzypcowy D-dur, a także III Symfonia F-dur, II Koncert fortepianowy B-dur oraz Koncert podwójny a-moll na skrzypce i wiolonczelę.

Cechą charakterystyczną w twórczości Brahmsa była melodyka utworów przy równoczesnym zachowaniu tradycyjnej formy.

Śmierć

Stan zdrowia kompozytora ulegał pogorszeniu, na co miała wpływ śmierć przyjaciół (m.in. wieloletniego współpracownika Hansa von Bülowa). Pisał coraz mniej utworów, jeszcze bardziej unikał konfliktów dotyczących estetyki muzycznej. Końcem 1896 r. zdiagnozowano u niego raka wątroby. Zmarł kilka miesięcy później, 3 kwietnia 1897 r. w Wiedniu. Pochowano go na Cmentarzu Centralnym w tym mieście.