Robert Schumann życiorys

Życiorys i biografia Roberta Schumanna

Robert Schumann – niemiecki kompozytor okresu romantyzmu, jeden z najbardziej wpływowych muzyków tego okresu.

Pochodzenie i dzieciństwo

Urodził się 8 czerwca 1810 r. w niemieckim miasteczku Zwickau (zachodnia Saksonia). Był najmłodszym z pięciorga dzieci Augusta i Johanny. Jego ojciec był wydawcą i właścicielem księgarni. Wywodził się z kochającej rodziny, ojciec był dla niego wzorem, bardzo dbał o edukację syna. Zmarł jednak, gdy Robert miał 16 lat. To wydarzenie oraz samobójcza śmierć siostry mocno wpłynęły zarówno na edukację i losy zawodowe ,jak i zdrowie psychiczne Schumanna.

Edukacja

Jako mały chłopiec wykazywał talent zarówno kompozytorski, jak i pianistyczny. Naukę gry u miejscowego organisty zaczął w wieku 7 lat, jednak szybko przerósł swojego mistrza i w dalszych latach uczył się samodzielnie. W tym samym czasie tworzył też pierwsze małe kompozycje na fortepian. Aż do wieku 19 lat nie miał formalnej nauki z zakresu kompozycji.

Jako młodzieniec Schumann przejawiał nie tylko talent muzyczny, ale również literacki i językowy (uczył się greki, łaciny i francuskiego). Pod wpływem ojca próbował pisać eseje i wiersze. Założył również szkolną orkiestrę i „towarzystwo literackie”. Nagła śmierć ojca przekreśliła w ogromnej części plany rozwoju pasji, gdyż matka i prawny opiekun Roberta zdecydowali, że ma on studiować prawo.

W 1828 r. rozpoczął studia prawnicze w Lipsku. Nie był jednak zbyt pilnym studentem, gdyż zamiast na zajęcia poświęcał czas na literaturę i muzykę. Kilka semestrów później przeniósł się również na inną uczelnię, do Heidelbergu. Jeden z jego nauczycieli uniwersyteckich był pasjonatem muzyki i to dzięki niemu Robert wrócił intensywnie do nauki gry na fortepianie. Wydał tam po raz pierwszy drukiem swoje kompozycje - Wariacje Abegg op. 1.

Okres pianistyczny i wczesne kompozycje

W 1830 r. powrócił do Lipska (wcześniej podróżował z przyjaciółmi po Europie) i na dobre porzucił prawo. Rozpoczął wówczas naukę gry i kompozycji u swojego późniejszego teścia Friedricha Wiecka. Talent oraz ciężka praca sprawiły, że Schumann stawał się coraz lepszym pianistą. Niestety jego plany przekreśliła na dobre kontuzja trzeciego palca prawej ręki. Mimo wielu prób rehabilitacji dystonia ogniskowa uniemożliwiła mu dalszą grę na instrumencie i karierę wirtuoza. Schumann skupił się wówczas na komponowaniu. W tym okresie pisał głównie utwory fortepianowe. Oprócz ww. Wariacji powstał m.in. cykl fortepianowy Motyle op. 2.

Krytyka muzyczna

Dwa lata później, w 1834 r. założył wraz ze swoim przyjacielem pismo Neue Zeitschrift für Musik. Na jego łamach publikował recenzje dzieł muzycznych, opisywał nowych obiecujących kompozytorów – był jednym z pierwszych, który zwrócił uwagę na talent Fryderyka Chopina. Jego teksty cechowały się charakterystycznym stylem literackim. Schumann prowadził pismo do 1843 r., które zmuszony był wówczas sprzedać ze względu na pogarszający się stan zdrowia.

Życie prywatne

Swoją przyszłą żonę poznał mając 18 lat (ona z kolei była wówczas dzieckiem), ale wcześniej był związany z innymi kobietami. Na przełomie 1830/31 r. związał się z kobietą, która prawdopodobnie nazywała się Christiane Apitzsch (w dziennikach kompozytora występowała ona pod różnymi nazwami, nie wyjawił wprost jej imienia). Cały związek był raczej ukryty, a ukochana była prawdopodobnie służącą w domu jego mentora i nauczyciela – Wiecka. Istnieją przesłanki, że w 1837 r. Christiane urodziła ich wspólną córkę, jednak była już w tym czasie porzucona przez Schumanna.

Kolejną kobietą kompozytora była Ernestine von Fricken, adoptowana córka bogatych czeskich arystokratów. Schumann zaręczył się z nią, mając nadzieję, że małżeństwo pomoże mu uporać się z depresją i myślami samobójczymi. Z pewnością nie bez znaczenia musiał być potencjalny majątek przyszłej żony, gdyż Robert zerwał zaręczyny, gdy dowiedział się, że Ernestine jako adoptowane dziecko nie ma prawa do dziedziczenia. Na jej cześć napisał jednak cykl fortepianowy Karnawał op. 9.

Schumann związał się z Clarą Wieck w 1835 r. Jej ojciec i równocześnie nauczyciel Roberta nie zgadzał się relację tych dwojga, nie mówiąc o małżeństwie. Clara była utalentowaną pianistką, koncertującą po całej Europie i to właśnie jedna z tras była przyczyną ich długiej rozłąki. Ojciec bał się o karierę córki, nie widział również w Robercie materiału na zięcia. Młodzi decydują się uzyskać zgodę na małżeństwo drogą sądową, co było niemałą sensacją, a ostatecznie Friedrich Wieck wyraził zgodę na związek. Clara i Robert pobrali się w 1840 r.

Mieli ośmioro dzieci – czterech synów (Emila, Ludwiga, Ferdinanda, Felixa) i cztery córki (Marię, Elise, Julię, Eugenie).

Okres dojrzałej twórczości

W czasie poprzedzającym małżeństwo oraz w pierwszych latach po ślubie Schumann dużo komponował. W prezencie ślubnym dla żony tworzy cykl pieśni Mirty op. 25. Państwo Schumann wyjechali wspólnie na trasę koncertową Clary, która grywała również utwory napisane przez męża.

Schumann przestał pisać utwory wyłącznie na fortepian. Po cyklach pieśni, w 1841 r. powstały dwie symfonie (Wiosenną op. 38 i Czwartą d-moll op.120), kwintety i kwartety smyczkowe.

Kariera dyrygencka

Po powrocie z Rosji rodzina osiada w Dreźnie, gdzie mieszkali z przerwami do 1850 r. Schumann podjął tam pracę dyrygenta chóru męskiego, co skłoniło go do stworzenia oratorium.

Gdy w 1850 r. otrzymał propozycję pracy dyrektora programowego orkiestry Düsseldorfie, z której chętnie skorzystał. Praca w Dreźnie i pogłębiające się problemy psychiczne nie dawały mu satysfakcji.

Jednak i tu kariera dyrygencka nie okazała się sukcesem. Schumann nie dogadywał się z muzykami, często wybuchał niekontrolowaną złością bądź był roztargniony. Mimo początkowego ciepłego przyjęcia, stopniowo odsuwano go od obowiązków, co ostatecznie doprowadziło do rezygnacji z posady przez samego Roberta. Równocześnie napisał wówczas m.in. III Symfonię reńską i dwie uwertury.

Ostatnie lata

Schumann w ciągu swojego życia poznał nie tylko Chopina. W trakcie pobytu w Dreźnie nawiązał znajomość z Richardem Wagnerem, w późniejszych latach poznał także Johannesa Brahmsa, którego w swojej ostatniej recenzji nazwał następnym geniuszem i przepowiedział wielką karierę.

Pogarszające się zdrowie i długotrwałe załamanie psychiczne oraz bezsenność sprawiły, że 27 lutego 1854 r. Schumann próbował popełnić samobójstwo skacząc z mostu do Renu. Został odratowany, ale to wydarzenie skłoniło go do dobrowolnego pobytu w klinice psychiatrycznej w Endenich koło Bonn.

W momentach lepszego samopoczucia prowadził korespondencję, przyjmował odwiedziny żony i Johannesa Brahmsa, porządkował kompozycje. Jednak stan jego zdrowia ulegał coraz większemu pogorszeniu.

Śmierć

Robert Schumann zmarł 29 lipca 1856 w zakładzie psychiatrycznym. Został pochowany dwa dni później na cmentarzu w Bonn. Clara Schumann przeżyła swojego męża o 40 lat, a po swojej śmierci została pochowana w tym samym miejscu.

Najważniejsze dzieła

Wśród miniaturowych cykli fortepianowych oprócz Karnawału i Motyli, Schumann napisał Utwory fantastyczne (do których należy jeden z jego najbardziej znanych dzisiaj utworów Marzenie), Kreisleriana – dedykowane Chopinowi, czy Sceny dziecięce – będące wspomnieniem beztroskiego czasu.

Symfonie: Wiosenną op. 38, IV d-moll op.120, III Reńska.

Koncerty: Koncert fortepianowy a-moll op. 54, Konzertstück na 4 waltornie i orkiestrę F-dur op. 86, Koncert Allegro d-moll op. 134

Utwory kameralne: Kwintet fortepianowy op.44, Kwartet fortepianowy op.47