Jacek Trzmiel życiorys

Życiorys i biografia Jacka Trzmiela

Jack Tramiel, a własc. Jacek Trzmiel – założyciel i prezes firmy Commodore, pierwszej produkującej na masową skalę komputery osobiste. Wynalazca i konstruktor. Jeden z pionierów masowej komputeryzacji w latach 80.

Pochodzenie, dzieciństwo

Urodził się 13 grudnia 1928 r. w Łodzi. Był Polakiem żydowskiego pochodzenia, dlatego też nie wiadomo jednoznacznie jakie było jego prawdziwe imię i nazwisko. Jedne źródła mówią, że było to Jacek Trzmiel, inne z kolei, że nazywał się Idek Tramielski. Pochodził z rodziny żydowskiego szewca, Abrama. Był jedynakiem.

II wojna światowa

Wojna brutalnie przerwała jego dzieciństwo. Gdy miał 10 lat do Łodzi wkroczyły wojska niemieckie i Jacek wraz z rodziną trafił za mury getta. Przez 5 lat pracował tam w fabryce odzieży. W sierpniu 1944 r. trafił wraz z ojcem i matką do obozu koncentracyjnego Auschwitz. Na szczęście nie podzielił losu wielu milionów Żydów, gdyż dr Mengele uznał zarówno Jacka, jak i jego ojca za zdolnych do pracy. Zostali zatem wywiezieni do obozu Hanower-Ahlem na terenie Rzeszy. Matka Jacka, Rifka została w Auschwitz. Przeżył aż do wyzwolenia obozu przez wojska alianckie w kwietniu 1945 r. Takiego szczęścia nie miał jego ojciec, który zmarł na tyfus (chociaż, jak utrzymywał sam Jacek, mógł też paść ofiarą eksperymentów medycznych).

Życie po wojnie

Przez pierwsze dwa lata wracał do normalnego życia imając się różnych zajęć. Wrócił także na pewien czas do Polski, gdzie spotkał się z matką, która również przeżyła niewolę. W tym samym czasie poznał również Helenę Goldgrub, z którą się ożenił. Postanowili wyemigrować do Stanów Zjednoczonych. Dostał się tam dzięki pomocy jednej z organizacji żydowskich.

Początki na emigracji

Jacek Trzmiel wyjechał do Stanów w 1947 r., w następnym roku dołączyła do niego żona. Jak sam wspominał na start dysponował 10 dolarami. Był bardzo ambitnym człowiekiem, równocześnie doceniał szansę jaką dostał przeżywając Holocaust. Dlatego szybko uczył się języka, zamerykanizował również swoje nazwisko na Jack Tramiel, aby było łatwiejsze do wymówienia. Rozpoczął pracę w sklepie jako mechanik naprawiając maszyny do pisania.

O tym, że Tramiel szybko zaaklimatyzował się w nowym kraju świadczy fakt wstąpienia do amerykańskiej armii w 1948 r. Tam również wykorzystywał swoje umiejętności i naprawiał sprzęt biurowy.

Commodore

Po kilku latach odszedł z wojska i wraz z kolegą założył firmę zajmującą się naprawą i sprzedażą maszyn do pisania. Nazwali swoją spółkę Commodore (z ang. Komandor) chcąc nawiązać nazwą do wojska. W 1955 r. Tramiel przeniósł swój biznes do Kanady, ze względu na łagodniejsze warunki importu tanich maszyn z Czechosłowacji i państw Układu Warszawskiego.

Firma rozwijała się do lat 60., kiedy na amerykańskim rynku zaczęły pojawiać się tańsze maszyny japońskiej produkcji. Chcąc ratować biznes, Jacek Trzmiel zajął się produkcją kalkulatorów. Jednak po pewnym czasie główny producent chipsetów – Texas Instruments, sam postanowił wejść na ten rynek i stał się konkurencją dla Commodore. Z kolejnych kłopotów finansowych pomógł mu wydostać się kanadyjski inwestor Irving Gould. Dzięki jego pieniądzom Commodore wyszło z dołka finansowego i zakupiło firmę MOS Technology, produkującą podzespoły do kalkulatorów i komputerów. To właśnie inżynierowie z MOS zauważyli możliwość i niszę jaką stanowiły komputery osobiste w latach 70.

Zaczęto produkować najpierw Commodore PET, następnie VIC-20 oraz Commodore 64 – jeden z najlepiej sprzedających się komputerów w historii. Za sukcesem firmy stała dostępność sprzętu dla przeciętnego konsumenta – komputery można było kupić w niskich cenach, w marketach. Trzmiel, jak sam podkreślał, chciał stworzyć sprzęt „dla mas, a nie dla klas”, co stało się faktem, gdyż Commodore 64 sprzedało się w 22 milionach egzemplarzy.

Atari

Na początku 1984 r. w wyniku kłótni z Irvingiem o kształt firmy, Trzmiel wraz z częścią inżynierów opuścił Commodore. Założył własną firmę Tramiel Technology, a w niedługim czasie kupił Atari, mające wówczas problemy finansowe. Jacek nie ukrywał, że chce konkurować i zemścić się na swoich dawnych współpracownikach z Commodore.

Dopiął swego, a w krótkim czasie wypuścił na rynek Atari 65XE oraz kultowy Atari ST. Ten ostatni posiadał graficzny interfejs użytkownika i możliwość przetwarzania dźwięku, dzięki temu był powszechnie używany przez branżę muzyczną.

W latach 90. zarówno Commodore jak i Atari wypierały z rynku komputery nowych generacji. Tramiel sprzedał więc spółkę firmie JTS i przeszedł na emeryturę.

Życie prywatne i emerytura

Jacek miał z Heleną trójkę dzieci – Sama, Leonarda i Gary’ego. Synowie pracowali wraz z ojcem w jego firmach. Po przejściu na emeryturę zamieszkał wraz z żoną w Monte Sereno. Powrócił z niej na krótko w 1995 r. aby nadzorować likwidację wówczas mocno podupadłej Atari. Angażował się również w działalność amerykańskiej Ligii Przeciwko Zniesławieniom. Był także jednym z założycieli US Holocaut Memorial Museum.

Śmierć

Tramiel zmarł w wieku 83 lat, 8 kwietnia 2012 r.