Aleksander Krzyżanowski „Wilk” życiorys

Życiorys i biografia Aleksandra Krzyżanowskiego "Wilka"

Żołnierze w stopniu pułkownika artylerii, oficer ZWZ oraz Służby Zwycięstwu Polski. Najaktywniej działał w okręgu wileńskim. Dowodził operacją „Ostra Brama” mającą na celu wyzwolenie okupowanego przez Niemców Wilna. Podczas wojny nosił pseudonim „Wilk”.

Pochodzenie, lata młodości, edukacja

Aleksander Krzyżanowski pochodzi z Briańska w Rosji. Wychowywał się w rodzinie o tradycjach wojskowych. Jego dziadek walczył w powstaniu styczniowym, a ojciec w wojnach rosyjsko-bałkańskich. Po zakończeniu służby, ojciec Aleksandra pracował na kolei. Aleksander Krzyżanowski chodził do szkoły w czasach rusyfikacji, co zdecydowanie wpłynęło na jego podejście do nauki oraz sprawiło, że zainteresował się polską literaturą. Jeszcze w czasach szkolnych zetknął się, z wówczas nielegalną, organizacją PPS.

W 1916 roku podjął studia na Wydziale Elektromechanicznym Instytutu Technologicznego w Piotrogrodzie. Rok później odbył kurs artyleryjski. Po odbyciu kursu został wcielony do 18 Syberyjskiego Dywizjonu Artylerii Polowej i w stopniu chorążego walczył na północnej części frontu. W 1917 wstąpił w szeregi I Korpusu Polskiego. Po jego rozwiązaniu, Aleksander Krzyżanowski zamieszkał w Warszawie.

Kariera wojskowa

Po przyjeździe do Warszawy w 1918 roku, Aleksander Krzyżanowski został wysłany na kurs oficerski do Dęblina. Podczas wojny z bolszewikami został awansowany do stopnia porucznika. Brał udział w wyzwoleniu Mińska. W lutym 1920 roku złożył podanie o przyjęcie go do oficerów zawodowych. Po wojnie został przeniesiony do 21 Dywizjonu Artylerii Ciężkiej w Niepołomicach, gdzie szybko objął stanowisko dowódcy jednej z baterii.

W trakcie przewrotu majowego opowiedział się po stronie rządowej. Po zakończeniu przewrotu rozważał, z przyczyn osobistych, rezygnację ze służby wojskowej. Pozostał jednak w wojsku i w 1929 roku został dowódcą szkoły podoficerskiej w Bydgoszczy. Pod koniec roku 1938 Krzyżanowski trafił do szpitala psychiatrycznego. Rok później powrócił do czynnej służby.

Po wybuchu II wojny światowej, Krzyżanowski walczył w składzie 26 Dywizji Piechoty Armii Poznań. Brał udział w bitwie nad Bzurą a pod koniec kampanii obronnej kierował stworzonymi przez siebie oddziałami partyzanckimi w górach Świętokrzyskich. Po przegranej wojnie obronnej wrócił do Warszawy i zaangażował się w budowę struktur Służby Zwycięstwu Polski. W 1940 roku zaczął pełnić funkcję szefa sztabu ZWZ w Wilnie. Rok puścił opuścił Wilno, dzięki czemu nie został aresztowany przez NKWD. Tego samego roku, w maju, został komendantem Okręgu Wileńskiego ZWZ-AK. Funkcję tę sprawował do lipca 1944 roku.
W tym czasie angażował się przygotowania akcji „Burza”.

W lipcu 1944 roku Krzyżanowski i jego oddziały brały udział w operacji „Ostra Brama”, mającej na celu wyzwolenie Wilna. 17 lipca został podstępnie aresztowany przez NKWD, a jego oddziały rozbrojone.

Aresztowanie i śmierć

Krzyżanowski był więziony w Wilnie oraz Moskwie. 11 sierpnia 1947 roku zdołał uciec z obozu w Griazowcu i dostał się do Wilna, gdzie został ponownie aresztowany.
Po kolejnej wywózce do ZSRR, uzyskał zgodę na powrót do Polski.

Po wojnie był wielokrotnie aresztowany przez UB i oskarżany przez komunistów o współpracę z Niemcami podczas wojny. Zmarł w szpitalu więziennym 29 września 1951 roku.
Przyczyną zgonu była gruźlica.
W 1994 roku pośmiertnie został przez Lecha Wałęsę awansowany na generała brygady.