Witold Pilecki życiorys

Życiorys i biografia Witolda Pileckiego

Witold Pilecki ps. „Witold”, „Zuch”. Żołnierz Wojska Polskiego w stopniu rotmistrza, w trakcie II wojny światowej żołnierz AK. Jako ochotnik dostał się do obozu w Auschwitz, po wojnie więziony i skazany na karę śmierci przez komunistyczny rząd.

Pochodzenie i dzieciństwo

Witold Pilecki przyszedł na świat 13 maja 1901 r. w Ołońcu nad jez. Ładoga, w Rosji. Pochodził z rodziny o szlacheckich korzeniach herbu Leliwa. Jego dziadek został zesłany na Syberię za udział w powstaniu styczniowym. Ojciec był leśnikiem, matka zajmowała się domem. Witold miał czworo rodzeństwa: dwie siostry i dwóch braci (jeden z braci zmarł jako dziecko).

Gdy miał 9 lat rodzina przeniosła się do Wilna, tam też zaczął naukę w szkole handlowej. Wstąpił również do harcerstwa, organizacji zakazanej przez zaborcę. Po wybuchu wojny, przeprowadził się wraz z matką i rodzeństwem do majątku niedaleko Witebska. Młody Pilecki kontynuował naukę w Orle, gdzie na dobre wsiąknął w konspirację i działania niepodległościowe. W 1916 r. założył własną drużynę harcerską, która wyszła z podziemia rok później, po rewolucji i upadku caratu. Wraz z drużyną chcieli dostać się do I Korpusu Polskiego. Nie udało im się to, jednak rozluźnienie frontu umożliwiło przedostanie się na ziemie polskie.

Dwudziestolecie międzywojenne

Jesienią 1918 r. Witold powrócił do Wilna i kontynuował naukę w gimnazjum im. Joachima Lelewela. Pod koniec roku wstąpił do oddziałów samoobrony, aby wyzwolić miasto spod władzy niemieckiej i bronić przed frontem bolszewickim. O ile przejęcie władzy przebiegło pomyślnie, to oddziały musiały uciekać przed silniejszą armią czerwoną. Pilecki przedostał się do Łap gdzie tworzony był oddział Wojska Polskiego pod dowództwem Jerzego Dombrowskiego „Łupaszki”. Walczył do końca 1919 r., a po wyzwoleniu Wilna powrócił kontynuować naukę.

Pokój jednak nie trwał długo i już w kilka miesięcy później Witold Pilecki został ponownie zmobilizowany. W trakcie wojny polsko-bolszewickiej walczył najpierw pod Warszawą pod wodzą „Łupaszki”, a następnie w oddziałach gen. Lucjana Żeligowskiego. Został odznaczony dwukrotnie Krzyżem Walecznych.

Zdał maturę w 1921 r. a po demobilizacji rozpoczął studia na Wydziale Rolnym Uniwersytetu Poznańskiego. Przez pewien czas był również słuchaczem na Wydziale Sztuk Pięknych Uniwersytetu im. Stefana Batorego. Miał talent malarski, w kościele parafialnym w Krupie (koło majątku Sukurcze) wisiały dwa obrazy jego autorstwa.

Życie prywatne

Swoją przyszłą żonę Marię Ostrowską, poznał już podczas mieszkania i pracy w majątku w Sukurczach. Była nauczycielką w miejscowej szkole. Pobrali się w 1931 r. Mieli dwójkę dzieci – syna Andrzeja i córkę Zofię. Mieszkali w majątku w Sukurczach, odziedziczonym przez rodzinę Pileckich w latach 20. Jako właściciel ziemski, Pilecki rozwijał i modernizował go, nie tylko dla pozyskania środków do życia. Swoją postawą dawał przykład ludziom mieszkającym w okolicy, stając się lokalnym liderem społeczności. Założył m.in. spółdzielnię mleczarską, czy kółko rolnicze, których był prezesem.

Jako żołnierz rezerwy Witold w okresie międzywojennym został awansowany do stopnia podporucznika. Przed wojną Pilecki podjął również współpracę z kontrwywiadem wojskowym, ale ten fakt jest słabo udokumentowany.

Wybuch II wojny światowej

Pilecki został zmobilizowany do armii w sierpniu 1939 r. Wziął udział w kampanii wrześniowej jako dowódca plutonu w szwadronie kawalerii dywizyjnej 19 Dywizji Piechoty Armii „Prusy”, a po rozbiciu jednostki również w 41 Dywizji Piechoty. Po agresji ZSRR na Polskę jego jednostka została zdemobilizowana, a sam Pilecki przeszedł do cywila. Aby uniknąć niewoli ukrywał się przed okupantem.

Przedostał się do Warszawy i tam włączył się do działalności konspiracyjnej. Był jednym z organizatorów Tajnej Armii Polskiej. W samej organizacji pełnił wiele funkcji m.in. zaopatrzeniowych, sztabowych, obsługi skrzynek kontaktowych. Organizacja początkowo działała samodzielnie, jednak stopniowo scalała się z Związkiem Walki Zbrojnej, tak by końcem 1941 r. wejść całkowicie w jej struktury.

Równocześnie Pilecki podjął pracę w hurtowni kosmetyków i udało mu się kontaktować z rodziną, która uciekła z rodzinnego majątku i przeniosła na Mazowsze.

Ochotnik do Auschwitz

Po aresztowaniach części członków TAP w 1940 r. i fali wywózek do obozów koncentracyjnych stały się one przedmiotem zainteresowania kierownictwa organizacji. Rotmistrz zgłosił się jako ochotnik, aby na terenie obozu prowadzić działania wywiadowcze i organizować ruch oporu. Dał się aresztować 19 września 1940 r. podczas łapanki na warszawskim Żoliborzu. Pod fałszywym nazwiskiem Tomasza Serafińskiego został przetransportowany do obozu Auschwitz w nocy 21/22 września tego roku. Otrzymał nr 4859.

Na terenie obozu koncentracyjnego Pilecki został głównym organizatorem organizacji konspiracyjnej – Związku Organizacji Wojskowej. Do głównych jej celów należało m.in. podtrzymywanie uwięzionych na duchu, przekazywanie im wiadomości ze świata zewnętrznego, a także w drugą stronę poza mury obozu. Ponadto zdobywano żywność i ubrania oraz rozdzielano je następnie pomiędzy więźniów oraz organizowano oddziały które w przypadku ew. desantu sił z zewnątrz mogłyby przejąć władzę w obozie.

Witold Pilecki tworzył również dla kierownictwa AK raporty nt. Holokaustu i zbrodniczej działalności okupanta. Były one przesyłane dzięki więźniom z komand wychodzących poza obóz. Organizowano również ucieczki więźniów, którzy także wynosili raporty i meldunki dotyczące obozu. Mimo kilkukrotnego zachorowania i trudów życia w obozie nie tracił wiary.

Ucieczka i dalsza konspiracja

Wraz z upływem czasu Gestapo miało coraz większą wiedzę nt. ruchu oporu tworzonego w obozie. Podjęto więc decyzję o wywózce „starych” polskich więźniów do innych obozów w głąb Rzeszy. Pilecki podjął decyzję o ucieczce, której dokonał wraz z dwoma współwięźniami: Janem Redzejem i Edwardem Ciesielskim, w Wielkanoc 26/27 kwietnia 1943 r. Uciekinierzy dotarli najpierw do Alwerni, gdzie otrzymali pomoc, następnie do Tyńca i Bochni. W Nowym Wiśniczu Pilecki poznał prawdziwego Tomasza Serafińskiego, z którym zresztą połączyła go przyjaźń. Porucznik próbował skontaktować Pileckiego z krakowskim oddziałem AK. Próba nie przebiegła jednak pomyślnie, gdyż konspiratorzy obawiali się prowokacji. Witold powrócił zatem po pewnym czasie do Warszawy po uprzednim nawiązaniu łączności.

Plany Pileckiego, które chciał przedstawić dowództwu obejmowały odbicie obozu z rąk Niemców. Jednak po zapoznaniu się z sytuacją, nie zrealizowano go ze względu na dużą obsadę obozu i liczne jednostki niemieckie rozstawione w okolicy. W swojej dalszej pracy konspiracyjnej rotmistrz pamiętał o uwięzionych w obozie i prowadził szeroko zakrojoną pomoc dla nich.

W 1943 r. Pilecki został jednym z członków ściśle tajnej organizacji NIE, mającej prowadzić działania przeciwko ZSRR i ich okupacji, która stawała się coraz bardziej realna. Prace przerwało powstanie warszawskie, w którym uczestniczył najpierw jako szeregowy żołnierz, a następnie dowodząc 2 kompanią I batalionu. Po upadku powstania dostał się do obozu jenieckiego na terenie Niemiec, gdzie przebywał do końca wojny.

Działalność po wojnie

Wraz z zakończeniem działań wojennych, Pilecki pod przybranym nazwiskiem Romana Jezierskiego wyjechał najpierw do Włoch do II Korpusu Polskich Sił Zbrojnych, a następnie powrócił do Polski.

Konspiracja po wojnie w ramach NIE była bardzo utrudniona. Sporo z zaufanych współpracowników Pileckiego nie przeżyło wojny, dlatego musiał odbudowywać siatkę od początku. Działo się tak również po rozwiązaniu NIE i powstaniu innej organizacji konspiracyjnej Wolność i Niezawisłość. Spisywał również swoje wspomnienia z KL Auschwitz. Po ogłoszeniu amnezji dla żołnierzy AK nie ujawnił swojej tożsamości. Mimo rozkazu opuszczenia kraju w 1946 r. (bezpieka znała jego nazwisko i groziło mu aresztowanie) nie wykonał go, m.in. z powodu braku zastępcy, który mógłby przejąć obowiązki rotmistrza. Również jego żona wraz z dziećmi odmówiła wyjazdu z kraju.

Aresztowanie i proces

Witold Pilecki został aresztowany początkiem maja 1947 r. (prawdopodobnie 8 maja). Wraz z nim uwięziono jeszcze 22 osoby związane z jego działaniami konspiracyjnymi. Całkowicie odizolowany, był brutalnie przesłuchiwany przez pół roku. Tortury sprawiły, że podpisał spreparowane i absurdalne zeznania. Proces Pileckiego i współpracowników rozpoczął się 3 marca 1948 r. Oskarżano go o nielegalne używanie broni, bycie „wrogiem ludu” oraz współpracę z Niemcami.

Nieuczciwy proces obejmował również brak przesłuchań świadków, a decyzje zapadały poza salą sądową. Postać Pileckiego wykorzystano do tworzenia propagandy i nagonki na żołnierzy AK. 15 marca 1948 r. skazano rotmistrza oraz jego współpracowników na karę śmierci.

Śmierć

Rotmistrz Pilecki został rozstrzelany 25 maja 1948 r. Został pochowany prawdopodobnie w tzw. „Łączce”, dzisiaj kwaterze „Ł” cmentarza na Powązkach. Mimo prowadzonych po latach ekshumacji nie odnaleziono ciała Witolda Pileckiego.

Upamiętnienie i odznaczenia

O pamięć o ojcu walczyli przez lata jego córka Zofia i syn Andrzej. Rehabilitacja rotmistrza nastąpiła dopiero w 1990 r. gdy Sąd Najwyższy uznał wcześniejszy wyrok za niesprawiedliwy i działający wbrew prawu międzynarodowemu. Uznano również działania niepodległościowe i podkreślono ich patriotyczny charakter.

Witold Pilecki został pośmiertnie odznaczony Orderem Orła Białego w 2006 r. a w 2013 r. awansowany do stopnia pułkownika.

Powstało także wiele książek i filmów upamiętniających postać Pileckiego.