codziennie nowe aktualizacje
Václav Havel życiorys
Spis treści
Życiorys i biografia Václava Havel'a
Václav Havel urodził się 5 października 1936 r. w Pradze, zmarł 18 grudnia 2011 r. w Hrádečku. Był czeskim pisarzem i ostatnim prezydentem Czechosłowacji oraz pierwszym czeskim. Znany działacz antykomunistyczny, krytyk komunizmu. Powołał do życia Forum Obywatelskie, czyli ruch polityczny, którego członkowie walczyli o demokrację. Walczył o prawa człowieka i obywatela. Przez pięć lat przebywał w więzieniu.
Republika Czeska za jego rządów weszła do NATO i rozpoczęła przygotowania do dołączenia do Unii Europejskiej.
Dzieciństwo i młodość
Pochodził z rodziny przedsiębiorców. Jego brat Ivan M. Havel został naukowcem. Václav Havel zdał maturę w 1951 r., uczęszczał do szkoły wieczorowej i równocześnie pracował. Był laborantem. Pisaniem zajął się już w 1955 r., aktywnie tworzył przez 14 lat. Zmuszony był zawiesić swoją działalność twórczą (pisywał głównie do czasopism), ponieważ otrzymał zakaz od władz komunistycznych.
W związku ze swoimi poglądami nie dostał się na wybrane studia. Po odbytej służbie wojskowej rozpoczął pracę w teatrze ABC, a później w teatrze Na Balustradzie, był technikiem scenicznym.
Pracując w teatrze zaczął pisać dramaty, które z czasem zaczęto wystawiać na deskach teatralnych. Václav Havel zaczął w tym czasie pracować również jako asystent reżysera w Praskim Teatrze Miejskim. Zmotywowało go to do podjęcia studiów zaocznych na Akademii Sztuk Scenicznych, ukończył je w 1966 r.. Wtedy też ukazała się jego pierwsza książka Protokoły.
Początki działalności politycznej
Václav Havel publicznie, podczas IV Kongresu Pisarzy Czechosłowacki, skrytykował cenzurę. Wydarzenie to zadecydowało o jego dużej popularności wśród liberałów. Prowadził szeroko zakrojone działania antyrządowe, które miały na celu odebranie komunistom monopolistycznej władzy. Publikował w czasopismach, wystawiał sztuki, należał do Koła Pisarzy Niezależnych i Centralnego Związku Pisarzy Czechosłowacji (ich działania doprowadziły do zakazu publikacji nałożonego na każdego z członków), podpisywał listy i petycje do Komitetu Centralnego KPCz.
Kiedy Praska Wiosna została stłumiona, Havel zmuszony był zrezygnować z pracy w teatrze. Dzięki swojej rozpoznawalności zagranicą otrzymał kilka prestiżowych nagród literackich. Wystawiano go poza granicami Czechosłowacji, co pozwoliło mu na utrzymanie się bez stałej pracy.
W ramach uczczenia rocznicy wkroczenia armii Układu Warszawskiego do Czechosłowacji (1969 r.) napisał petycję, w której krytykował okupację. Wszyscy, którzy ten list podpisali (łącznie z Havel’em) zostali oskarżeni o obalenie Republiki. Już w 1975 r. Václav Havel podjął decyzję o powołaniu do życia podziemnego wydawnictwa. Nie zaprzestał wysyłania do rządu, w tym do prezydenta, licznych petycji, listów i skarg.
Karta 77
Václav Havel był jednym z inicjatorów powstania Karty 77, która miała na celu połączenie różnych środowisk i obronę praw człowieka. Powołano ją do życia w 1977 r. i obowiązywała do 1992 r., głównie w Czechach, na Słowacji była jedynie symboliczna. Inicjatywa ta powstała w związku z prześladowaniami niezależnych muzyków rockowych. Havel został wybrany jednym z pierwszych rzeczników Karty 77. Wszystkie działania związane z Kartą doprowadziły do aresztowania i skazania Havel’a (1878 r.).
Działalność po 1978 r.
Następnym krokiem w walce z komunistycznym rządem było założenie Komitetu Obrony Niesprawiedliwie Prześladowanych. Komitet stworzono, aby zajmował się represjami wobec więźniów politycznych. Havel, w związku z działalnością komitetu został ponownie aresztowany w 1979 r. (pozostali członkowie również). Ostatecznie w więzieniu przebywał do 1983 r., kiedy to ze względu na kiepski stan zdrowia przeniesiono go do aresztu domowego. Ta sytuacja spowodowała, że za granicą stał się symbolem oporu w Czechosłowacji, tym samym na zachodzie często wystawiano jego sztuki.
W 1988 r. Havel otrzymał propozycję dołączenia do Komitetu Helsińskiego, który organizował manifestacje dotyczące praw człowieka. Jeszcze tego samego roku, 16 stycznia aresztowano go za manifestowanie, które umiało być pamiątką samospalenia Jana Palacha. Havel warunkowo został zwolniony z aresztu w maju, już w czerwcu stworzył nową petycję do władz.
17 listopada 1989 r. rozpoczęła się aksamitna rewolucja, która doprowadziła do obalenia komunistycznego reżimu. 2 dni po pierwszych strajkach studenckich Havel stworzył Forum Obywatelskie, które jednoczyło kilka ugrupowań antykomunistycznych. Havel kilka razy przemawiał do protestujących, udało mu się również wystąpić w telewizji. Kiedy rząd ustąpił, Forum Obywatelskie mianowało Havel’a na swojego kandydata do urzędu prezydenta.
Podczas posiedzenia w Zamku na Hradczanach Havel został wybrany pierwszym od 41 lat niekomunistycznym prezydentem kraju.
Czas prezydentury
Václav Havel wzbudzał wiele kontrowersji jako prezydent. Udało mu się jednak stworzyć podwaliny społeczeństwa obywatelskiego. Był prezydentem Czechosłowacji przez 2 kadencje. Po raz drugi na stanowisko prezydenta został wybrany przez Zgromadzenie Federalne (5 lipca 1990 r.).
W tym czasie na scenie politycznej zaczęły pojawiać się już nowe postaci. Pomiędzy Czechami a Słowację widać już było dużą przepaść. Po wyborach parlamentarnych w 1992 r. nastąpił widoczny już rozłam, na Słowacji zwyciężyła nacjonalistyczna Partia Ludowa, a w Czechach prawicowa Obywatelska Partia Demokratyczna. Parlament federalny w związku z niestawieniem się posłów na obradach nie mógł wybrać nowego prezydenta, a kilka dni później, 20 lipca, parlament w Bratysławie ogłosił niepodległość Słowacji. Havel protestował, ale na zmianę decyzji parlamentu federalnego było już za późno.
Havel został pierwszym prezydentem Czech. Urząd ten sprawował 2 kadencje (od 26 stycznia 1993 r. do 2 stycznia 2003 r.). Doprowadził on do wstąpienia Czech do NATO (od 1999 r.) i Unii Europejskiej (od 2004 r.).
Życie prywatne
Od 1964 roku żonaty z Olgą Šplíchalovą. Poznali się w teatrze Na Zábradlí, gdzie Olga pracowała jako bileterka. Byli małżeństwem aż do śmierci Olgi (1996 r.). Jego nową żoną została aktorka Dagmara Veškrnova (od 1997 r.).
Havel słynął z działalności charytatywnej. Założył kilka fundacji, jedna z nich Vize 97 przyznaje nagrodę, która wyróżnia naukowców, ludzi myślących nieszablonowo, osoby zajmujące się poznaniem bytu i pogłębieniem ludzkiej egzystencji.
Po zakończeniu prezydentury Havel pozostał aktywny politycznie. Popierał Partię Zielonych. Jest laureatem licznych wyróżnień i nagród, zarówno za twórczość artystyczną, jak i za tę polityczną.
Historię prezydentury Havla można obejrzeć w filmie dokumentalnym Občan Havel.
Śmierć
Zmarł w Pradze 18 grudnia 2011 r.. Po jego śmierci ogłoszono w kraju żałobę narodową. Pochowano go w grobie rodzinnym w Pradze na cmentarzu Vinohradach.
Podobne biografie i życiorysy
Źródła
Zdjęcie pochodzi z portalu commons.wikipedia.org. Zdjęcie jest na licencji Creative Commons Attribution-Share Alike 3.0 Unported. Autorem zdjęcia jest: Ondřej Sláma
Komentarze