Leszek Kołakowski życiorys

Życiorys i biografia Leszka Kołakowskiego

Leszek Kołakowski był profesorem filozofii, specjalistą w dziedzinie filozofii religii, historii idei i filozofii. Był także członkiem PAN, eseistą i publicystą oraz kawalerem Orderem Orła Białego.

Dzieciństwo i edukacja

Urodził się 23 października 1927 r. w Radomiu w rodzinie inteligenckiej – jego ojciec był publicystą a matka nauczycielką. Dzieciństwo Leszka nie było łatwe – osierocony przez matkę w wieku 3 lat, wychowywany był przez ojca. Początkowe lata życia przeżył w rodzinnym mieście, następnie wraz z ojcem przeniósł się do Łodzi. W trakcie wojny przebywał również przez pewien czas w Warszawie.

Studiował filozofię na Uniwersytecie Łódzkim, w tym czasie był też gorącym zwolennikiem nowego ustroju, jakim był komunizm. W 1949 r. wraz z żoną przeprowadził się do stolicy, gdzie kontynuował studia.

Praca w Polsce

Po skończeniu studiów kontynuował karierę naukową na Uniwersytecie Warszawskim, równocześnie jako członek PZPR pracował w Instytucie Kształcenia Kadr Naukowych. Ponadto zajmował stanowiska naukowe w katedrze historii filozofii nowożytnej UW, a także w Instytucie Filozofii i Socjologii PAN.

Obronił doktorat w 1953 r., w 1964 r. został profesorem.

Do działalności zawodowej Leszka Kołakowskiego należała również praca w redakcjach czasopism publicystycznych. Sam również pisał liczne eseje i rozprawy, które nierzadko odbijały się w środowisku szerokim echem.

Przełomowym momentem w życiu profesora okazał się wykład wygłoszony 21 października 1966 r. Skrytykował wówczas mocno władzę, a także podkreślił wagę obecności religii i chrześcijaństwa w kulturze europejskiej. Za taką postawę, jeszcze w październiku 1966 r., został wyrzucony z partii. Dwa lata później pozbawiono go katedry na Uniwersytecie Warszawskim, co sprawiło, że Kołakowski wyjechał z kraju.

Emigracja

W trakcie emigracji wykładał filozofię na uniwersytetach we Francji, Kanadzie i USA. W 1970 r. przyjechał do Anglii, gdzie związał się zawodowo z Uniwersytetem Oksfordzkim.

Jego powstające w tym czasie publikacje z racji cenzury panującej w kraju miały status opozycyjnych manifestów. Esej Tezy o nadziei i beznadziejności (1971 r.) stał się intelektualną podstawą do powstania Komitetu Obrony Robotników i Uniwersytetu Latającego. Sam Kołakowski pełnił w KOR funkcję przedstawiciela zagranicznego.

Dzięki zmianie systemu politycznego w Polsce w 1989 r. już dwa lata później profesor został członkiem rzeczywistym PAN, a 6 lat później Prezydent odznaczył go Orderem Orła Białego.

W latach 90 Kołakowski przyczynił się również do popularyzacji filozofii w przestrzeni publicznej. W 1996 r. nagrał dla Telewizja Polskiej 30 krótkich wykładów, poruszających najważniejsze tematy i zagadnienia filozofii kultury. Zostały one później wydane w postaci książkowej: Mini-wykłady o maxi-sprawach...

Z kolei od 2004 r. prowadził w telewizji inny cykl wykładów: O co nas pytają wielcy filozofowie.

Życie prywatne i śmierć

Ożenił się z Tamarą Dynenson, lekarzem psychiatrą pochodzącą z rodziny żydowskiej. Mieli córkę Agnieszkę – również filozofa i filologa klasycznego.

Leszek Kołakowski zmarł w Oksfordzie 17 VII 2009 mając 82 lata. Jego ciało zostało sprowadzone do kraju i pochowane na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach.

Ewolucja poglądów

W latach 50. Kołakowski prezentował dwa nurty poglądów filozoficznych. Pierwszy z nich był dyskusją ze światopoglądem religijnym i katolicyzmem (deklarował się jako ateista). Druga strona jego światopoglądu to ocena marksizmu i skłanianie się do jego pierwotnej i wyidealizowanej wersji. W związku z tym Leszek Kołakowski krytykował „realny socjalizm”, który panował wówczas w Polsce. Jego eseje publikowane w różnych czasopismach były szeroko komentowane przez środowiska intelektualne. Władze komunistyczne, zwłaszcza po 1968 r., cenzurowały zarówno jego publikacje, jak i nazwisko.

Mając otwarte i rzetelne podejście zarówno do religii, jak i filozofii socjalistycznej, profesor z czasem rewidował swoje poglądy. Odważnie krytykował słabość marksizmu i brak powiązania z rzeczywistością, z kolei coraz przychylniej patrzył na chrześcijaństwo. Starał się udowodnić w sposób racjonalny istnienie Boga. Doszedł do wniosku, że do obecności ładu na świecie konieczna jest nieomylna siła wyższa. Ludzie od zawsze potrzebują „punktu odniesienia” w swoim życiu, a jest nim wiara i religijność.

Najważniejsze dzieła

Do najgłośniejszych i najbardziej znanych publikacji Kołakowskiego należą:

• Czym jest socjalizm? (1956)
• Kapłan i błazen (1959)
• Świadomość religijna i więź kościelna. Studia nad chrześcijaństwem bezwyznaniowym XVII wieku (1965)
• Jeśli Boga nie ma... O Bogu, Diable, Grzechu i innych zmartwieniach tak zwanej filozofii religii (1982 – wyd. polskie poza cenzurą)
• Główne nurty marksizmu. Powstanie — rozwój — rozkład (t. 1–3, Paryż 1976–78, wydanie 2 poprawione Londyn 1988, wydanie 2 krajowe pełne 1989)
• Czy diabeł może być zbawiony i 27 innych kazań (1982)
• Moje słuszne poglądy na wszystko (1999)