Immanuel Kant życiorys

Biografia i życiorys Immanuela Kanta

Immanuel Kant to niemiecki filozof epoki oświecenia, jeden z najwybitniejszych przedstawicieli tej epoki. Profesor logiki i filozofii na królewieckim Uniwersytecie Albrechta.

Dzieciństwo i edukacja

Immanuel urodził się 22 kwietnia 1724 r. w Królewcu (obecny Kaliningrad) w rodzinie rzemieślniczej. Miał szkockie korzenie – rodzina jego matki pochodziła z tamtych stron. Mimo że jego rodzina nie była zbyt bogata otrzymał w domu staranne wykształcenie w duchu luterańskim. Młody Kant uczęszczał także do Collegium Fridericanum. Mając 16 lat rozpoczął studia na Uniwersytecie w Królewcu. Ze względu na śmierć ojca i trudną sytuację finansową w 1746 r. przerwał naukę. Przez 9 kolejnych lat (1746-55) pracował jako prywatny nauczyciel w okolicznych miejscowościach. Dzięki temu poznał wiele rodzin z pruskich elit intelektualnych, co pozwoliło mu rozwinąć się umysłowo. W dalszym ciągu poświęcał czas na samodzielne pogłębianie wiedzy filozoficznej.

Praca naukowa

Kant powrócił na uczelnię w 1755 r., gdzie najpierw uzyskał promocję (odpowiednik dzisiejszego doktoratu), a później został prywatnym docentem. Niedługo potem obronił habilitację, a w 1770 r. uzyskał tytuł profesorski. Wykładał wiele przedmiotów – poza filozofią prowadził wykłady z matematyki, logiki i fizyki. W swojej karierze zawodowej piastował także stanowisko rektora królewieckiej uczelni.

Pomimo większej stabilności finansowej Kant przez długi czas prowadził indywidualne korepetycje. Publikował również liczne artykuły i rozprawy filozoficzne.

Poglądy oraz publikacje związane z filozofią można w przypadku Kanta podzielić na dwa okresy. Pierwszy, prowadzący do uznania w świecie naukowym, jednak niezbyt bogaty w publikacje oraz drugi, po przełomowym 1781 r. Wtedy Immanuel opublikował Krytykę czystego rozumu – jedno z ważniejszych dzieł w historii filozofii. Rozpoczęło ono tzw. okres krytyczny w działalności naukowej Kanta.

Poglądy filozoficzne

Podejście i poglądy Kanta nazwane są filozofią krytyczną bądź nurtem transcendentalnym. Cechuje się ona agnostycyzmem poznawczym (uznaniem niemożliwości całkowitego pojęcia danego zagadnienia) oraz aprioryzmem. Aprioryzm inaczej nazywany jest racjonalizmem – taka wiedza i podejście zakłada istnienie zjawisk niezależnych od doświadczenia, jakie służy ich poznaniu. Zakładała ona również, że podmiot jest warunkiem koniecznym do poznania przedmiotu. Jednak ograniczenia, jakie posiada podmiot (tutaj rozum człowieka, bazujący na doświadczeniach empirycznych, zmysłowych), nie jest w stanie pojąć niektórych stałych zjawisk, takich jak np. Bóg czy dusza takimi, jakimi faktycznie są.

Kant w swoich przemyśleniach starał się połączyć empiryzm i racjonalizm, które do tej pory były traktowane jako wykluczające się podejścia. Filozof przyjmował istnienie Boga, ale nie odnosił do niego istnienia i zasadności moralności. Postępowanie zgodne z zasadami traktował jako potrzebę i obowiązek, który powinien wychodzić z wewnętrznego przekonania każdego człowieka.

Życie prywatne i śmierć

Mimo iż mawiał, że lubi towarzystwo pięknych i wykształconych kobiet, do końca życia pozostał kawalerem. Pracował na królewieckiej uczelni niemal do śmierci, odchodząc na emeryturę w 1801 r. Zmarł w Królewcu 12 lutego 1804 r.

Pośmiertny wpływ Kanta

Swoją osobą Immanuel Kant sprawił, że nieznany początkowo uniwersytet, na którym wykładał, stał się szanowaną uczelnią. Ponadto jego poglądy jeszcze za życia wywierały wpływ na innych zachodnich filozofów. Można wysnuć wniosek, że krytyczne podejście filozofa do podstawowych wartości i pojęć dało początek nowym nurtom filozoficznym. Rozwijały się one w XVIII w. Mimo wielu tematów, jakich dotyczą, noszą wspólną nazwę – neokantyzm.

Niektórzy badacze uznają tak duży wpływ Kanta na współczesną filozofię, że rozgraniczają naukę na dwa etapy – przed Kantem i po nim.

W drugiej połowie XIX w. powrócono do filozofii Kanta pod postacią tzw. neokantyzmu. Nurt ten miał też swoich przedstawicieli w Polsce.

Najważniejsze dzieła

• Prolegomena do wszelkiej przyszłej metafizyki... (1783)
• Uzasadnienie metafizyki moralności (1785)
• Krytyka praktycznego rozumu (1788)
• Krytyka władzy sądzenia (1890)
• Metafizyka moralności (1897)