Karol Darwin życiorys

Życiorys i biografia Karola Darwina

Karol Darwin – angielski przyrodnik, botanik i geolog żyjący w XIX w. Jest autorem teorii ewolucji, która zrewolucjonizowała  biologię i nauki przyrodnicze.

Pochodzenie, dzieciństwo

Urodził się 12 lutego 1809 r. w Shrewsbury w inteligenckiej rodzinie lekarza Roberta Waringa Darwina i Susannah Wedgwood. Był piątym z sześciorga dzieci. Niewątpliwy wpływ na późniejsze życie badacza mieli jego dziadkowie – jeden z nich był lekarzem i formułował swoją teorię transmutacji gatunków, z kolei drugi stworzył znaną manufakturę produkującą ceramikę. Odziedziczony przez rodzinę majątek i atmosfera domu rodzinnego sprzyjała rozwojowi umysłowemu.

Szczęśliwe dzieciństwo chłopca nie trwało długo. Gdy Karol miał 8 lat na nowotwór zmarła jego matka, co odcisnęło piętno na całej rodzinie. Ojciec nie ożenił się już ponownie, a wychowaniem i nauką chłopca zajęły się jego starsze siostry.

Edukacja

W 1817 r. rozpoczął naukę w prywatnej szkole z internatem znajdującą się w jego rodzinnej miejscowości. Darwin nie był wybitnym uczniem. Zamiast powszechnej wówczas klasycznej edukacji interesowały go nauki przyrodnicze i chemia (wraz ze starszym bratem Erasmusem stworzyli domowe laboratorium gdzie przeprowadzali eksperymenty). Miał również zamiłowanie do zbierania i katalogowania różnych przedmiotów – od znaczków i monet do okazów fauny i flory. Ta cecha osobowości okazała się przydatna w późniejszym życiu. Od 1818 r. był tez uczniem szkoły doktora Buttlera w Shrewsbury, gdzie uczęszczał do ukończenia 16 roku życia.

Z inspiracji ojca w 1825 r. został studentem medycyny na Uniwersytecie w Edynburgu. Okazało się jednak, że nie jest to jego wymarzony zawód – podobno nienawidził zajęć w prosektorium, a zamiast kupować książki wolał przeznaczać pieniądze na wygodne życie i rozrywki. Na studiach lekarskich wytrzymał jedynie dwa lata, jednak w tym czasie w dalszym ciągu poszerzał swoja wiedzę z nauk przyrodniczych – uczył się m.in. wypychania zwierząt, działał w Towarzystwie Pliniuszowym (koło naukowe), badał faunę terenów nadmorskich i uczęszczał na wykłady z zakresu geologii.

Po przerwaniu studiów lekarskich, zgodnie z życzeniem ojca, w styczniu 1828 r. rozpoczął jeszcze jedne studia. Tym razem była to teologia na Uniwersytecie w Cambridge. Status duchownego anglikańskiego był w mniemaniu Darwina seniora zapewnieniem godziwego życia i utrzymaniem statusu społecznego. Karol tym razem skończył studia. Co prawda do obowiązkowych przedmiotów przyłożył się dopiero na ostatnim roku, niemniej w 1831 r. ukończył uczelnię z wyróżnieniem i na 10 lokacie w swoim roczniku. Resztę czasu poświęcał na rozrywki i zgłębianie botaniki, zoologii oraz geologii.

Ekspedycja naukowa

Wydarzeniem, które miało kluczowy wpływ na życie Darwina była propozycja udziału w ekspedycji naukowej Królewskiej Marynarki Wojennej. Karol wyruszył na pokładzie okrętu „Beagle” końcem 1831 r. jako okrętowy przyrodnik, a ze względu na swoje wykształcenie dotrzymywał również towarzystwa kapitanowi. Głównym celem wyprawy było dokończenie badań hydrometrycznych wokół Ameryki Południowej.

HMS „Beagle" płynął na południe wzdłuż zachodniego wybrzeża Afryki, następnie przez Atlantyk do przylądka Horn i dalej do Chile i Peru. Rejs trwał w sumie pięć lat, a jego większa część miała miejsce w Ameryce Południowej. Darwin często schodził na ląd i zbierał wiele okazów fauny i flory. Przydała się również jego umiejętność katalogowania zbiorów z brazylijskich dżungli, argentyńskich pampasów, Andów, Falklandów czy Ziemi Ognistej, a także przede wszystkim z Wysp Galapagos.

Na archipelagu, do którego wyprawa dopłynęła w 1835 r., Darwin spędził dwa miesiące. Istnieje powszechna opinia, że naukowiec zauważył w trakcie podróży różnorodność i odmienność spotykanych gatunków. Ptaki, które widział na Galapagos oraz u wybrzeży Ameryki Płd. były wyraźnie spokrewnione, mimo iż różniły się od siebie wyglądem i żyły w znacznej odległości od siebie. Podobne obserwacje poczynił również w trakcie pobytu na kontynencie.

Powrót do kraju

HMS „Beagle” wracał do kraju przez Nową Zelandię, Australię, Mauritius i Płd. Afrykę, by zawinąć do portu Falmouth w Kornwalii 2 października 1836 r.

Darwin przywiózł z wyprawy ok. 1700 stron notatek, a także ogromne zbiory przyrodnicze. Wydał swój dziennik z podróży dookoła świata, który okazał się bestsellerem, a nakład wyprzedawał się błyskawicznie.

Po powrocie do Wielkiej Brytanii Karol Darwin mimo wciąż młodego wieku stał się poważanym przyrodnikiem i badaczem – postanowił wykorzystać szansę, jaką było zostanie niezależnym badaczem. W pierwszej kolejności zajął się opracowywaniem teorii dotyczącej faktycznego wieku Ziemi, stojącej w sprzeczności z czasem podawanym w Biblii.

Życie prywatne

Jeszcze w trakcie studiów związany był z Fanny Owen. Kobieta zaręczyła się, a następnie wyszła za mąż za innego człowieka w trakcie wyprawy Darwina. W 1839 r. Karol ożenił się ze swoją kuzynką, Emmą Wedgwood. Małżonkowie początkowo mieszkali w Londynie, ale po pewnym czasie wyprowadzili się do Down w Hrabstwie Kent, ze względu na stan zdrowia Karola.

Darwinowie mieli dziesięcioro dzieci, z czego troje nie dożyło dorosłości. Badacz najbardziej przeżył śmierć Annie, która odeszła po ciężkiej chorobie mając dziesięć lat. To doświadczenie doprowadziło do ostatecznej utraty wiary przez Darwina, a także było pamiętane jeszcze po wielu latach, o czym dał wyraz w swojej autobiografii. Reszta ich potomstwa pełniła w wieku dorosłym rozmaite funkcje – byli naukowcami, politykami bądź zajmowali się sprawami rodziny.

Teoria ewolucji

Pierwsze prace nad teorią doboru naturalnego Karol Darwin zaczął prowadzić jeszcze w 1838 r. Początkowo wtajemniczeni byli w nią jedynie żona i najbliżsi przyjaciele. Szkic teorii powstał w 1842 r., następnie był rozwijany i uzupełniany o kolejne dowody. Po niemal dwudziestu latach, w 1856 r., naukowiec planował publicznie ogłosić swoje odkrycia. Równocześnie inny badacz A.R. Wallace prowadzący obserwacje na Archipelagu Malajskim wysłał Darwinowi w 1858 r. list, w którym opisał swoje niezależne obserwacje.

Karol Darwin był bardzo poruszony, a nie chcąc żeby młodszy naukowiec uprzedził go w ogłoszeniu swojej teorii doprowadził z pomocą swoich przyjaciół Ch. Lyella i J. Hookera do równoczesnego przedstawienia obydwu prac – swojej i Wallace’a na posiedzeniu The Linnean Society, 1 lipca 1858 r. Wkrótce potem opublikowano je w „Journal of the Proceedings of the Linnean Society”, nie wywołały one jednak dużego odzewu.

Kontrowersje

Darwin nie zraził się brakiem większego odzewu ze strony świata nauki i rok później wydał książkę O powstawaniu gatunków drogą doboru naturalnego, czyli O utrzymaniu się doskonalszych ras w walce o byt, w której opisał obszerniej swoje poglądy na temat transmutacji gatunków. Tym razem nakład wyprzedał się błyskawicznie, a teoria nabrała rozgłosu.

Przyjęcie teorii ewolucji wywracało do góry nogami cały dotychczasowy światopogląd przyrodniczy, gdyż do tamtej pory obowiązującym poglądem był kreacjonizm, który nie zakładał przemian prostszych organizmów w bardziej złożone. Teorii ewolucji sprzeciwił się również Kościół, który zakładał stworzenie wszystkich organizmów żywych przez Boga. Sprzeciw budził zwłaszcza pogląd, że człowiek jest gatunkiem pochodzącym od małpy. Popularyzacją i obroną odkryć Darwina zajął się Th.H. Huxley.

Obecnie teoria ewolucji jest ogólnie przyjętą nauką, mimo pewnych nieścisłości. Jednak współcześni naukowcy podkreślają, że nie wyjaśnia ona np. złożoności biochemicznej pojedynczej komórki, czy pochodzenia ludzkiej inteligencji jako wyniku całkowitego przypadku i sił przyrody. Harold Morowitz, fizyk i biochemik z Uniwersytetu Yale policzył, że prawdopodobieństwo uzyskania takiego poziomu złożoności jest wręcz niemożliwe.

Inne osiągnięcia naukowe

Kolejne publikacje naukowe były w dużej mierze rozwinięciem teorii ewolucji. Darwin skupiał się m.in. na zmienności genetycznej zwierząt i roślin hodowlanych, czy czasie pochodzenia człowieka. Wiele swoich obserwacji prowadził mieszkając w swojej posiadłości. Dotyczyły one np. ruchów roślin, czy roli dżdżownic w postawaniu gleby.

Śmierć

Karol Darwin zmarł 19 kwietnia 1882 r. w swoim domu w Down. Do końca życia był przywiązany do swojej rodziny, odszedł rok po swoim ukochanym starszym bracie Erasmusie. Chociaż deklarował się jako agnostyk i z tego powodu najbliżsi planowali pochować go na terenie rodzinnej posiadłości, ostatecznie jego grób znajduje się w Opactwie Westminsterskim. Taką wolę wyraziła królowa Wiktoria w uznaniu za jego zasługi dla rozwoju nauki. Przed Darwinem jedynie czterech Brytyjczyków nie należących do rodziny królewskiej zostało tam pochowanych z honorami państwowymi.