Jerzy Hoffman życiorys

Jerzy Hoffman to polski scenarzysta i reżyser filmowy. Początki swojej artystycznej działalności związał z twórczością dokumentalną, jednak angażował się również w produkcje fabularne – intensywnie współpracował z Edwardem Skórzewskim. Największą sławę przyniosła mu ekranizacja Trylogii Henryka Sienkiewicza.

Dzieciństwo i młodość

Reżyser urodził się 15 marca 1932 roku w Krakowie w rodzinie żydowskiej. Jego rodzice byli lekarzami – swoją działalność prowadzili na terenie Gorlic. Gdy wybuchła II wojna światowa rodzina przeniosła się na wschód. W 1940 roku Hoffmana wraz z bliskimi przewieziono na Syberię. W 1943 roku ojciec artysty wstąpił do Dywizji Piechoty im. Tadeusza Kościuszki. Dzięki temu rodzina Hoffmanów uzyskała możliwość powrotu do Polski w 1945 roku.

W latach szkolnych angażował się w działalność komunistyczną organizacji harcerskich. Maturę uzyskał w 1950 roku w Bydgoszczy – następnie zdecydował się na studia na Wszechrosyjskim Państwowym Instytucie Kinematografii w Moskwie – ukończył je w 1955 roku. To właśnie w okresie studenckim Hoffman poznał Edwarda Skórzewskiego.

Twórczość filmowa

Debiut Jerzego Hoffmana to film dokumentalny zrealizowany wspólnie z Edwardem Skórzewskim – Czy jesteś wśród nich?! Kolejny dokument utrzymany w podobnej tematyce nosił tytuł Uwaga, chuligani!. Niedługo później duet reżyserów nakręcił film Dzieci oskarżają oraz film turystyczny Jaś i Małgosia. Później Hoffman i Skórzewski tworzyli liczne reportaże o charakterze etnograficznym, społecznym i historycznym.

Pierwszy film fabularny ich autorstwa ukazał się w 1962 roku – Gangsterzy i filantropi. Rok 1964 przyniósł kolejną realizację – Prawo i pięść – podstawą dla niej była powieść Józefa Hena pt. Toast. W środowisku krytyków film ten zyskał miano „polskiego westernu”.

W 1965 roku Hoffman i Skórzewski stworzyli film obyczajowy Kroki po ziemi – był to zestaw trzech nowel opowiadających o współczesności. Samodzielny debiut Jerzego Hoffmana stanowi film pt. Jarmark cudów, a w kolejnym roku stworzył telewizyjną wersję Ojca.

Pan Wołodyjowski i Potop

Na tematykę historyczną Hoffman zdecydował się z powodu problemów z cenzurą, która nie zezwalała na emitowanie materiałów wprost opowiadających o ówczesnej rzeczywistości. Stworzył znakomite ekranizacje kolejnych części Trylogii Henryka Sienkiewicza, w głównych rolach obsadzając niebagatelne nazwiska aktorów. Rok 1968 był dla reżysera trudnym czasem – podsycano wówczas antysemickie nastroje i służby bezpieczeństwa sugerowały mu wyjazd z kraju. Został w Polsce, jednak znacznie utrudniano mu realizację Pana Wołodyjowskiego. Film ukazał się w 1969 roku i spotkał się z dużym uznaniem krytyków oraz widzów.

Po tym sukcesie Hoffman rozpoczął pracę nad środkową częścią Trylogii. Prace nad Potopem trwały niemal 600 dni zdjęciowych i pochłonęły potężne nakłady finansowe. I ta realizacja zyskała wiele pozytywnych opinii. Została nagrodzona Złotymi Lwami na Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych. Film był nominowany do Oscara w kategorii „najlepszy film nieanglojęzycznych”.

Filmy przed epoką transformacji

W latach 70. Reżyser podjął prace nad ekranizacją powieści Heleny Mniszkówny – Trędowata. Kolejnym projektem w 1978 roku był film o tematyce wojennej – Do krwi ostatniej…

W 1980 roku Jerzy Hoffman został kierownikiem artystycznym Zespołu Filmowego „Zodiak”. Postanowił wówczas zaadaptować powieść Znachor Tadeusza Dołęgi-Mostowicza. Ostatnim zrealizowanym w tym okresie filmem był Wedle wyroków twoich… z 1983 roku. Jeszcze w latach 1983-1987 artysta pełnił funkcję wiceprezesa Zarządu Głównego Stowarzyszenia Filmowców Polskich.

Filmy w III RP

Pierwszym nakręconym w tym okresie filmem była Piękna nieznajoma – melodramat dotyczący romansu między rosyjskim wojskowym a nieznajomą kobietą. Najważniejszym ówczesnym planem Hoffmana była jednak realizacja Ogniem i mieczem. Ukończona w 1999 roku, po wielu perypetiach finansowych i organizacyjnych, produkcja okazała się ogromnym sukcesem. W 2000 roku utworzono serialową wersję filmu. Z równie ciepłym przyjęciem spotkała się ekranizacja Starej baśni. Kiedy słońce było bogiem z 2003 roku, stworzona na podstawie powieści Józefa Ignacego Kraszewskiego. W 2011 roku Hoffman pokazał swój autorski pomysł na temat bitwy warszawskiej – efektem pracy był film 1920 Bitwa Warszawska, który jednak nie spotkał się z przychylnością środowiska krytyków.

Życie prywatne

Podczas studiów Jerzy Hoffman poślubił Marlenę pochodzącą z Armenii, która urodziła mu córkę Joannę. Drugą żoną artysty była Walentyna, która zmarła w 1998 roku. Po raz trzeci Hoffman ożenił się z Jagodą Prądzyńską.

W 2015 roku Jerzy Hoffman był członkiem Komitetu Poparcia dla Bronisława Komorowskiego w wyborach prezydenckich.

Wybrana filmografia

• 1954 – Czy jesteś wśród nich?
• 1955 – Uwaga, chuligani!
• 1956 – Dzieci oskarżają
• 1956 – Jaś i Małgosia
• 1957 – Sopot 1957
• 1957 – Na drogach Armenii
• 1958 – Tor
• 1958 – Karuzela Łowicka
• 1958 – Pamiątka z Kalwarii
• 1959 – Zielona bariera
• 1959 – Gaudeamus
• 1959 – Typy na dziś
• 1970 – A najmilsze jest Mazowsze
• 2008 – Ukraina. Narodziny narodu
• 1962 – Gangsterzy i filantropi
• 1964 – Prawo i pięść
• 1965 – Trzy kroki po ziemi
• 1967 – Ojciec
• 1969 – Pan Wołodyjowski
• 1974 – Potop
• 1976 – Trędowata
• 1992 – Piękna nieznajoma
• 1999 – Ogniem i mieczem
• 2003 – Stara baśń. Kiedy słońce było bogiem
• 2011 – 1920 Bitwa Warszawska

Odznaczenia

Jerzy Hoffman odebrał cały szereg wyróżnień, nagród i odznaczeń za swoją działalność artystyczną. W 1988 roku otrzymał tytuł honorowy „Zasłużony dla kultury polskiej”. W 2006 roku przyznano mu Polską Nagrodę Filmową „Orzeł”, a w 2009 dostał Platynowe Lwy.

Reżyser odebrał również:

• 1959 – Złoty Krzyż Zasługi
• 1974 – Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski
• 1983 – Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski
• 1984 - Medal 40-lecia Polski Ludowej
• 1999 – Krzyż Wielki Orderu Odrodzenia Polski
• 2000 – Order „Za zasługi” III klasy
• 2005 – Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”
• 2011 – Medal Pamiątkowy „Pro Masovia”
• 2016 – wyróżnienie „Narodowi i Ojczyźnie”