Janusz Kusociński życiorys

Życiorys i biografia Janusza Kusocińskiego

Janusz Kusociński ps. „Kusy”, „Prawdzic” – polski lekkoatleta, mistrz olimpijski z 1932 r. w biegu na dystansie 10 000 m. Wielokrotny rekordzista Polski na różnych dystansach.

Dzieciństwo i edukacja

Janusz Tadeusz Kusociński urodził się 15 stycznia 1907 r. w Warszawie w rodzinie urzędnika kolejowego. Jego rodzice – Zofia i Klemens mieli sześcioro dzieci. Mały Janusz wraz z rodziną wychowywał się w podwarszawskim Ołtarzewie, gdzie jego ojciec miał gospodarstwo rolne. Wojny nie oszczędziły rodziny Kusocińskich, na froncie zginęli Zygmunt i Tadeusz, starsi bracia Janusza. Kusociński był wesołym, ruchliwym i upartym chłopcem, który często pakował się w kłopoty.

Ukończył szkołę podstawową, po której uczęszczał do Państwowej Średniej Szkoły Ogrodniczej. Ukończył ją w 1928 r. Zdał maturę zaocznie dopiero po kilku latach, co umożliwiło mu również ukończyć studia na Akademii Wychowania Fizycznego w Warszawie.

Sportowe początki

Już jako dziecko był bardzo aktywny. Grał w popularnego w przedwojennej Polsce palanta, później skupił się na piłce nożnej, gdyż marzył o karierze piłkarza. Aby osiągnąć ten cel był członkiem wielu amatorskich drużyn. Ostatecznie trafił do Robotniczego Klubu Sportowego „Sarmata” (1925-1928 r.). W trakcie kariery piłkarskiej otrzymał też od kolegów przydomek „Kusy”.

Przygodę z bieganiem rozpoczął przypadkowo. Podczas zawodów z okazji święta robotniczego sztafecie „Sarmaty” brakowało jednego zawodnika. Zaproponowano start Kusocińskiemu, który wyraził zgodę, a jego drużyna wygrała. Zwycięstwa w lokalnych wyścigach, a także wyjazd w 1927 r. na Igrzyska Robotnicze go czeskiej Pragi spowodowały, że Janusz zaczął poważnie myśleć o skupieniu się na lekkoatletyce. Powodem był m.in. brak sukcesów w piłce nożnej, w przeciwieństwie do biegów, gdzie lepszy rezultat zależał od indywidualnej pracy.

Czas sukcesów

Ogromne sukcesy i sława przyszły gdy Janusz Kusociński przeszedł w 1928 r. do innego stołecznego klubu „Warszawianka”. Sport w Polsce dopiero raczkował, nie było metod treningowych czy dobrego zaplecza. Sportowiec wraz ze swoim pierwszym i jedynym trenerem – Aleksandrem Klumbergiem wypracował system treningowy, który szybko przyniósł efekty. Kusociński wielokrotnie bił rekordy Polski na różnych dystansach. Początek lat 30. to złoty okres dla zawodnika. Wielokrotnie zdobywał tytuł mistrza Polski na średnich i długich dystansach, oprócz krajowych rekordów dwukrotnie pobił najlepsze wyniki na świecie w biegach na 3000 m. 4 mile. Co ciekawe, obydwa padły w 1932 r., kilka miesięcy przed Igrzyskami Olimpijskimi.

Olimpiada w Los Angeles w 1932 r. była szczególna dla Janusza Kusocińskiego. Zdobył on wtedy złoty medal w biegu na 10 000 m., co było pierwszym zdobytym takim trofeum w polskim męskim sporcie. Sukces ten podniósł także ogromnie morale panujące w budującym się państwie, a zawodnik został wielką gwiazdą. Ciekawym jest fakt, że Kusociński wygrał te zawody w niewygodnych, nowych butach, które tak poraniły mu stopy, że nie był już w stanie wystartować w konkursie na 5000 m., a z dużym prawdopodobieństwem tam też miałby szansę na zwycięstwo.

Kontuzje i powroty

Wyczerpujące treningi i brak regeneracji mocno odbiły się na zdrowiu sportowca. W połowie lat 30. Kusociński zmagał się z kontuzją kolana, która skończyła się operacją usunięcia łąkotki i długą rekonwalescencją. W jej trakcie zajął się uzupełnieniem wykształcenia, skupił na pracy trenerskiej, należał do redakcji „Przeglądu sportowego”. Wrócił jednak do biegania w 1937 r., rok później startował w Mistrzostwach Polski, zdobywając ponownie tytuł mistrza w 1939 r. Mimo wielu planów, karierę sportową brutalnie przerwała wojna.

II wojna światowa

Kusociński zgłosił się jako ochotnik do polskiej armii, by bronić kraju przed Niemcami. Jako kapral walczył w kompanii karabinów maszynowych II batalionu 306 pułku piechoty. Uczestniczył w obronie Warszawy, w trakcie walk został dwukrotnie ranny. Za swoją postawę został odznaczony Krzyżem Walecznych.

Po kapitulacji został w stolicy i zaczął pracować jako kelner w barze „Pod kogutem”, miejscu gdzie gromadzili się sportowcy. Włączył się również od razu w działalność konspiracyjną, przyjmując pseudonim „Prawdzic”. W miejscu pracy rozprowadzał tajną, nielegalną prasę.

Aresztowanie i śmierć

Działalność Kusocińskiego nie trwała jednak długo. Po dekonspiracji organizacji, której był członkiem, został aresztowany przez Gestapo 26 marca 1940 r. Przewieziono go najpierw do mokotowskiego więzienia, a następnie na Pawiak. Okupanci torturowali go w celu wydobycia tajnych informacji.

Kilka miesięcy później, 20-21 czerwca 1940 r. wraz z innymi więźniami został wywieziony z Warszawy do Puszczy Kampinoskiej, w okolicach Palmir. Zginął rozstrzelany w trakcie masowych egzekucji polskiej inteligencji, w ramach Akcji AB.

Grób Janusza Kusocińskiego znajduje się na cmentarzu w Palmirach, wśród innych pomordowanych.

Upamiętnienie i ciekawostki

Od 1954 r. co roku odbywa się Memoriał Janusza Kusocińskiego – zawody o randze międzynarodowej.

Postać mistrza olimpijskiego jest upamiętniona w Polsce w wielu miejscach. W kilkunastu miastach ulice nazwane są jego imieniem, podobnie jak liczne szkoły wszystkich szczebli.

Istnieją również liczne pomniki upamiętniające jego osobę, a także gwiazda w Alei Gwiazd Sportu we Władysławowie.

Miał jedynie 165 cm wzrostu i przekrzywiony na prawo nos – prawdopodobnie od ciągłego wycierania go ręką w dzieciństwie.