Jan Hus życiorys

Życiorys i biografia Jana Husa

Jan Hus przyszedł na świat około 1370 r. w Husincu w Czechach, zmarł śmiercią męczeńską 6 lipca 1415 r. w Konstancji w Niemczech. Reformator i duchowny. Jest jednym z prekursorów protestantyzmu. Święty kościoła anglikańskiego. Jedna z najważniejszych postaci w czeskiej historii. 

Dzieciństwo i młodość

Pochodzi z chłopskiej rodziny. Zawsze silnie emocjonalnie związany ze swoją ojczyzną. Studiował w Pradze (ukończył studia w 1396 r.), pozostał na uniwersytecie w formie wykładowcy. Już wkrótce został dziekanem, a później w 1409 r. rektorem całej uczelni. Uzyskał stopień doktora. 

Kapłan

Na kapłana został wyświęcony w roku 1400. Zajmował się między innymi badaniem i opisywaniem cudów, szybko zaczął poddawać je w wątpliwość. Fascynowały go pisma John Wycliffe –angielskiego teologa i reformatora Kościoła, jednego z prekursorów wiary protestanckiej. Jego propozycje zmian w Kościele opierały się głównie o Pismo Święte, co bardzo podobało się Janowi Husowi. 

Hus był też orędownikiem mniej wystawnego życia elit kościelnych, zmniejszenia podatku, z którego były utrzymywane majątki kościelne. Poglądu Husa nie spotkały się z sympatią innych czeskich duchownych. 

Hus bardzo szybko zyskał poparcie wśród czeskiej klasy średniej, a także niższego duchowieństwa. Od 1403 r. doradzał ówczesnemu arcybiskupowi praskiemu Zbyněkowi Zajícowi. 

Działalność reformatorska 

Działał głównie w Kaplicy Betlejemskiej w Pradze. Był dobrym kaznodzieją, przyciągał rzesze ludzi, którzy chcieli słuchać o jego wizji kościoła. Uznawał on jedynie Biblię, jako wyznacznik wiary, zaprzeczał autorytetowi monarchów kościelnych, podkreślał potęgę śpiewu jako modlitwy. Twierdził, że głową kościoła jest Jezus, a jego członkami sprawiedliwi wskazani przez Boga. 

Starania jednego z wykładowców uniwersyteckich Johann Hübner, doprowadziły do potępienia 45 tez Wycliffe'a (między innymi poważanie transsubstancjacji w czasie Eucharystii). Tym samym, mimo że Hus z częścią jego tez się nie zgadzał, działania Hübnera dotknęły również jego i przedstawicieli jego frakcji. Hus stracił poparcie arcybiskupa Zajíca, doprowadziło to między innymi do odebrania mu przywilejów kapłańskich.

Widoczny był już wyraźny rozłam w środowisku Uniwersytetu Praskiego, frakcja niemiecka popierana była przez arcybiskupa, czeska (bardziej reformatorska) przez króla Czech Wacława IV. Rozłam ten w roku 1409 r. sprowokował króla do otwartej interwencji i przygotowania dekretu, który gwarantował Czechom większość głosów. 

Skutkiem tej decyzji było opuszczenie uczelni przez znaczną część niepochodzących z Czech studentów, finalnie na uczelni pozostało jedynie 500 osób. 

Jesienią tego roku Hus został ponownie wybrany rektorem uniwersytetu, co zmobilizowało jego wrogów do działania przeciwko niemu.

W Kościele rządziło wtedy trzech konkurujących ze sobą papieży. Postanowienia Soboru w Pizie doprowadziły jedynie do konfliktu arcybiskupa Zajica z królem Wacławem. Arcybiskup zmarł w 1411 r., co znacznie pogorszyło sytuację Husa. Zaczął on być kontrolowany przez Kurię Rzymską. Już rok później oskarżono go o herezję, przez swoją krytykę sprzedaży odpustów, stracił też poparcie króla. Hus nie stawił się jednak w Rzymie na swoim procesie, papież ukarał Pragę zakazem udzielania sakramentów. W roku 1412 r. Hus wyjechał z Pragi. Zamieszkał u swoich zwolenników. Zaczął intensywnie pisać.

Popularyzacja języka czeskiego

Przebywając poza Pragą zaczął intensywnie zajmować się popularyzacją języka czeskiego, starał się usunąć z niego wszystkie łacińskie i niemieckie naleciałości. Proponował zamienniki, które w większości weszły do użycia. Walczył o uznanie języka potocznego za ten właściwy, wymyślił również nowe formy odmiany czasu przeszłego. 

W 1410 r. wydał De orthographia bohemica, książkę, w której wprowadza czeskie znaki dialektyczne. Z dzieła tego czerpał później między innymi języki słowiańskie i chorwacki. 

Śmierć 

Na Soborze w Konstancji (rok 1414, antypapież Jan XXIII), pod wpływem nacisków antypapieża i króla, pojawił się Hus. Tam aresztowano go i oskarżono o herezję (mimo że posiadał list żelazny od króla Zygmunta, który miał gwarantować mu bezpieczeństwo). Dzięki sprzeciwowi czeskiej szlachty, przesłuchano go publicznie aż trzy razy. Nie na wiele to się zdało, gdyż w góry uznano go za niebezpiecznego dla kościoła człowieka, który głosi heretyckie tezy (np. ta że władza papieska nie jest dana przez Boga). Zmarł 6 lipca 1415 r. Spalono go żywcem. Dzisiaj w miejscu jego męczeńskiej śmierci znajduje się pomnik.  

Męczeńska śmierć Husa doprowadziła do wybuchu powstania w Pradze, które było początkiem wojen husyckich. 

Po śmierci

Jan Hus zapoczątkował ruch religijny i polityczny zwany husytyzmem. W Czechach powstał kościół taborycki (radykalny odłam husytyzmu). Uznał on Husa za męczennika. Do dzisiaj dzień śmierci Husa w Czechach jest wolny od pracy.