codziennie nowe aktualizacje
Irena Szewińska życiorys
Spis treści
Życiorys i biografia Ireny Szewińskiej
Irena Szewińska – polska lekkoatletka, startująca w skoku w dal i biegach sprinterskich. Multimedalistka olimpijska i zawodów rangi mistrzowskiej. Po zakończeniu kariery działaczka w Międzynarodowym Komitecie Olimpijskim.
Pochodzenie, edukacja
Urodziła się 24 maja 1946 r. w Leningradzie (obecnie St. Petersburg), na terenie ówczesnego ZSRR. Pochodziła z rodziny o żydowskich korzeniach, stąd jej nazwisko rodowe to Kirszenstein. Jej ojciec Gustaw pochodził z Warszawy i był akustykiem, w trakcie wojny pracował w Leningradzie. Matka, Eugenia Rafalska pochodziła z Kijowa. Poznali się w Uzbekistanie, na początku lat 40. Po wojnie, w 1947 r. wraz z córką przyjechali i osiedli na stałe w Warszawie.
Irena po ukończeniu i zdaniu matury w Liceum im. Jana Dąbrowskiego, rozpoczęła studia na Uniwersytecie Warszawskim na kierunku ekonomia. W 1970 r. zakończyła edukację z tytułem magistra w specjalizacji ekonomia transportu.
Kariera juniorska
Jej talent do lekkoatletyki dał o sobie znać jeszcze w szkole średniej. Wysoka i szczupła dziewczyna (miała 176 cm i w trakcie kariery ważyła ok. 60 kg) została zauważona przez nauczycielkę wf – Lilianę Bucholc. W trakcie sprawdzianów na stadionie w warszawskim parku Agrykola Irena w 8,3 sek. przebiegła 60 metrów i osiągnęła bardzo dobry wynik w skoku wzwyż. Trafiła do warszawskiego klubu Polonia, w którym pozostała praktycznie do końca swojej kariery zawodniczej. Jej pierwszym trenerem był Jan Kopyto, również olimpijczyk. Kirszenstein początkowo startowała często w lokalnych zawodach – czwartkach lekkoatletycznych.
Pierwsze krajowe sukcesy przyszły bardzo szybko, bo już w 1962 r. Irena zdobyła wtedy pierwsze medale na juniorskich Mistrzostwach Polski. Już wtedy w prasie pojawiały się informacje o młodej zawodniczce w kontekście jej talentu. Z kolei dwa lata później, w Europejskich Igrzyskach Olimpijskich juniorów (obecnie Mistrzostwach Europy Juniorów), które były rozgrywane w Warszawie osiągnęła pierwsze międzynarodowe sukcesy. Wygrała trzykrotnie – bieg na 200 m., skok w dal oraz wraz z koleżankami sztafetę 4x100 m. Poprawiła tym samym rekord Polski na dystansie 200 m.
Igrzyska Olimpijskie
Dwa miesiące po zawodach w Warszawie, Irena wyjechała na swoje pierwsze Igrzyska Olimpijskie do Tokio. Odniosła tam oszałamiający sukces na skalę światową, zdobywając 3 medale. Dwa z nich indywidualnie – srebro w biegu na 200 m i skoku wzwyż, a trzeci – złoty wraz z drużyną, w sztafecie 4x100 m. Był to początek jej niesamowitej kariery.
Jako jedna z najwybitniejszych polskich lekkoatletek stawała na podium jeszcze trzech następnych Olimpiad. W 1968 r. w Meksyku zdobyła brąz w biegu na 100 m oraz złoto na dystansie 200 m. W trakcie kolejnych Igrzysk, w Monachium, w biegu na 200 m zdobyła trzecie miejsce. W 1976 r. na Olimpiadzie w Montrealu kolejny raz została mistrzynią olimpijską, tym razem na dystansie 400 m.
Wystąpiła również na Igrzyskach Olimpijskich w Moskwie w 1980 r., jednak w trakcie półfinału na 400 m. została kontuzjowana. Nie dała rady wrócić już do pełnej sprawności i musiała zakończyć karierę sportową.
Mistrzostwa Polski
Na zawodach krajowych Szewińska była niekwestionowaną faworytką i dominatorką. 23 razy zdobywała mistrzostwo kraju w różnorakich dyscyplinach – biegu na 100, 200, 400 m. sztafecie 4x100 oraz skoku w dal. Biła również, aż 54-krotnie rekordy Polski.
Mistrzostwa Europy
Czterokrotnie uczestniczyła w Mistrzostwach Europy, z których przywiozła 10 medali. Z zawodów w Budapeszcie w 1966 r. trzy złote (bieg na 200 m., skok w dal, sztafeta 4x100 m.) i srebro (bieg na 100 m.). Na tym samym dystansie zajęła trzecie miejsce na zawodach w 1971 r. w Helsinkach. Trzy lata później w Rzymie ponownie stanęła na najwyższym stopniu podium po biegach na 100 i 200 metrów, a wraz z koleżankami z drużyny zdobyła brąz w sztafecie 4x100 m. W 1978 r. na Mistrzostwach Europy w Pradze dwukrotnie zajęła najniższy stopień podium – indywidualnie w biegu na 400 m. oraz w sztafecie 4x100 m.
Szewińska startowała z sukcesami również w halowych zawodach o randze mistrzowskiej. W trakcie Europejskich Igrzysk Halowych rozgrywanych w 1969 r. w Belgradzie przywiozła dwa złota (skok w dal, bieg na 50 m.) oraz srebro (sztafeta 1+2+3+4 okrążenia). W halowych Mistrzostwach Europy startowała co roku od 1971-1977. Zdobyła na nich srebro w skoku w dal (Sofia 1971 r.) oraz dwa brązy w biegu na 60 metrów (Göteborg 1974 r. oraz Katowice 1975 r.).
Rekordy
W trakcie swojej kariery poprawiała rekordy świata aż 10-krotnie na różnych dystansach. M.in. dwa razy w biegu na 100 metrów, trzykrotnie w biegach na 200 i 400 metrów a także dwukrotnie w sztafecie 4x100 m.
Zapytana, za swój największy sukces uważała pobicie rekordu świata na dystansie 200 metrów, 13 czerwca 1974 r. w Poczdamie. Co ważne, odebrała go swojej największej rywalce – Renate Meissner-Stecher.
Życie prywatne
Mając 21 lat, wyszła za Janusza Sławomira Szewińskiego w 1967r., również lekkoatletę, a później jej trenera. Mieli dwóch synów – Andrzeja (ur. 1970 r.), siatkarza i działacza sportowego oraz Jarosława (ur. 1981 r.), który jest informatykiem.
Szewińska nazywana była „wielką damą” polskiego sportu, ale była rozpoznawana nie tylko w kraju. Jako zawodniczka, a później działaczka była ogromnie popularna na całym świecie, a jej dokonania porównać można jedynie z Usainem Boltem, czy Carlem Lewisem.
Przez otoczenie i współpracowników była wspominana jako bardzo ciepła, sympatyczna i niezwykle życzliwa osoba, która nie mówiła źle nawet o ludziach negatywnie do niej nastawionych. W trakcie swoje zawodowej kariery federacje lekkoatletyczne z innych krajów próbowały niejednokrotnie doprowadzić do dyskwalifikacji zawodniczki sugerując m.in. doping. Szewińskiej nie udowodniono jednak niczego, a ona sama wygrywała z zawodniczkami z ówczesnego NRD, o których powszechnie wiedziano, że wspomagają się niedozwolonymi substancjami.
Sportowa emerytura
Irena zakończyła swoją sportową karierę w 1980 r. Po tym czasie początkowo skupiła się na wychowaniu dzieci (młodszego syna urodziła rok później). Zasiadła też w zarządzie PZLA (do 2009 r.), a od 1997 r. była prezesem związku. Pełniła tę funkcję przez 20 lat, po aferze finansowej w związku w 2009 r. nie ubiegała się już o reelekcję.
Pracowała również w międzynarodowych organizacjach sportowych. Najpierw w Kobiecym Komitecie IAAF, w 1995 w radzie Europejskiego Stowarzyszenia Sportowców. W Radzie IAAF zasiadała w latach 2005-2009 oraz od 2011 r. do śmierci. Była także wiceprezesem PKOl a od 1998 r. członkiem Międzynarodowego Komitetu Olimpijskiego. W trakcie zawodów wręczała sportowcom medale, dbała o promocję lekkoatletyki na całym świecie. Była najlepiej rozpoznawaną członkinią MKOl, darzoną ogromną sympatią i szacunkiem. O klasie Szewińskiej jako zawodniczki, ale i człowieka, świadczy fakt, że na jej pogrzebie pojawiła się jej największa rywalka na dystansie 400 m., Marita Koch.
Śmierć
Irena Kirszenstein-Szewińska pod koniec życia zmagała się z chorobą nowotworową, czuła się jednak dobrze. Zmarła nagle, 29 czerwca 2018 r. Jej pogrzeb miał charakter państwowy, została pochowana w wojskowej części Powązek.
W 2019 r. dla upamiętnienia sportsmenki w Bydgoszczy odbył się Memoriał Ireny Szewińskiej – zawody upamiętniające jej dokonania.
Upamiętnienie i odznaczenia
Za swoje sportowe wyczyny była wielokrotnie nagradzana zarówno w kraju jak i za granicą. Z odznaczeń państwowych były to m.in. Złoty Krzyż Zasługi, Krzyż Wielki Orderu Odrodzenia Polski, czy Order Orła Białego. Ponadto Szewińska była odznaczona dwukrotnie Orderem Lwa (Senegal) oraz Złotymi Promieniami ze Wstęgą Orderu Wschodzącego Słońca (Japonia).
Ogromna popularność w trakcie kariery zawodniczej przełożyła się również na czterokrotną wygraną plebiscytu „Przeglądu Sportowego ” na najlepszego sportowca roku (tyle samo razy zajmowała drugie miejsce). W 1974 r. została również uznana za najlepszego sportowca przez United Press International.
Podobne biografie i życiorysy
Źródła
Zdjęcie pochodzi z portalu https://pl.wikipedia.org/ wykorzystane na podstawie licencji CC BY-SA 2.0; autor: JaFryta
Komentarze