Henryk Wieniawski życiorys

Życiorys i biografia Henryka Wieniawskiego

Henryk Wieniawski – jeden z najsłynniejszych polskich wirtuozów skrzypiec i kompozytor, urodził się 10 lipca 1835 r. w Lublinie.

Dzieciństwo i edukacja

Henryk urodził się w rodzinie o żydowskich korzeniach, jego ojciec – z zawodu filozof, lekarz i społecznik uczestniczył w powstaniu listopadowym, a matka była pianistką i absolwentką paryskiego konserwatorium muzycznego, w którym później kształcili się bracia Wieniawscy. Z tego też powodu atmosfera domu rodzinnego była ściśle związana z muzyką, a u państwa Wieniawskich często gościli wybitni muzycy. Mały Henryk już w wieku 5 lat zaczął naukę gry na instrumencie pod okiem Jana Hornziela i Stanisława Serwaczyńskiego. Zaczął dawać koncerty już jako dziecko, zaś w wieku 8 lat rozpoczął naukę w prestiżowej uczelni jaką było Konserwatorium Muzyczne w Paryżu. Studiowanie w takim miejscu było możliwe dzięki specjalnej uchwale, gdyż nie przyjmowano tam dzieci poniżej 12 lat, niemniej dla Henryka postanowiono zrobić wyjątek. Był on tzw. „cudownym dzieckiem” – w 1846 r. ukończył Konserwatorium z I nagrodą i złotym medalem, mając zaledwie 11 lat.

Pierwsza trasa koncertowa

Kontynuował jeszcze naukę u swojego ostatniego profesora – Lamberta-Josepha Massarta przez następne dwa lata, równocześnie koncertując, a także studiując kompozycję na tej samej uczelni, zaś w 1850 r. razem z bratem Józefem, który był pianistą, rozpoczął trasę koncertową po Imperium Rosyjskim oraz wielu krajach europejskich, gdzie zyskał ogromną popularność. Henryk i Józef koncertowali wspólnie do 1855 r. Jeszcze w trakcie pobytu w Paryżu dzięki kontaktom matki poznał wybitnych polskich artystów takich jak Adam Mickiewicz, Fryderyk Chopin czy Stanisław Moniuszko. Już w tym czasie tworzył swoje pierwsze kompozycje, niestety wiele z nich z tamtego okresu nie zachowało się. Pierwsze wydane dzieło: Grand caprice fantastique op. 1 umożliwiły młodemu Wieniawskiemu poznanie innych znanych osób ze świata muzyki, np. Karola Lipińskiego czy Antona Rubinsteina.

Działalność artystyczna Wieniawskiego

W XIX wieku na dworach królewskich dużą popularnością cieszyły się posady nadwornych muzyków, a Rubinstein będący pod wrażeniem umiejętności i wirtuozerii skrzypka pomógł mu w uzyskaniu takiej posady na dworze carskim w Sankt-Petersburgu, którą Wieniawski piastował przez 12 lat, do 1872 roku. Uczył również gry na skrzypcach w Rosyjskim Towarzystwie Muzycznym.

Obowiązki dworskiego solisty i nauczyciela Henryk godził w dalszym ciągu z koncertowaniem, na które poświęcał każdego roku kilka miesięcy, jeżdżąc po Rosji i krajach europejskich, po zakończeniu kontraktu wybrał się także z Antonem Rubinsteinem na dwuletnie tournée po Ameryce Północnej, które jednak ze względu na dużą intensywność nadwyrężyło jego zdrowie. W 1875 r. podjął pracę jako profesor skrzypiec w konserwatorium w Belgii, z której ostatecznie zrezygnował dwa lata później, nie mogąc pogodzić jej z koncertowaniem. Do końca życia pozostawał artystą – wędrowcem, a koncertowanie było jego ogromną pasją, którą uprawiał nawet mimo poważnych kłopotów zdrowotnych z sercem.

Kompozycje

Najpłodniejszy kompozytorsko etap jego życia przypadł na lata 50. XIX wieku, kiedy powstała ponad połowa dzieł artysty. Komponował na początku na własne potrzeby, wykonując swoje utwory w trakcie koncertów, w późniejszym czasie wiele z nich zostało wydanych i dziś wchodzą do kanonu muzyki wykonywanej przez wirtuozów skrzypiec, a także pełnią funkcję dydaktyczną, ze względu zarówno na warstwę techniczną jak i liryczną.

Wieniawski komponował koncerty, wariacje, fantazje, etiudy, wprowadził także do muzyki europejskiej elementy polskiej muzyki takie jak kujawiaki, mazurki czy polonezy.

Od 1935 r. co 5 lat (z wyjątkiem okupacji) w Polsce odbywa się Międzynarodowy Konkurs Skrzypcowy im. Henryka Wieniawskiego dla młodych skrzypków do 30 roku życia. Jest to najstarszy konkurs skrzypcowy na świecie, a jego celem jest promowanie muzyki kompozytora i młodych talentów.

Życie prywatne

W 1860 r. Henryk ożenił się z Izabelą Hampton, z którą miał ośmioro dzieci, z których troje zmarło w dzieciństwie. Ich najmłodsza córka Irena przejęła muzyczną schedę po ojcu, komponując utwory na skrzypce i fortepian pod pseudonimem Poldowski.

Wieniawski był nie tylko genialnym wirtuozem, ale też niezwykle inteligentnym i błyskotliwym człowiekiem o pogodnym usposobieniu i manierach, którymi zjednywał sobie ludzi wokół. Miał jednak również naturę lekkomyślną, a przez uzależnienie od hazardu wydawał znaczne sumy z gaży koncertowych.

Śmierć

Henryk Wieniawski zmarł w Moskwie 31 marca 1880 r. nie ukończywszy nawet 45 lat. Jego pogrzeb w Warszawie zgromadził wielotysięczną rzeszę ludzi, która miała wręcz manifestacyjny charakter.