codziennie nowe aktualizacje
Francis Bacon życiorys
Spis treści
Życiorys i biografia Francisa Bacona
Angielski filozof, prawnik i eseista żyjący na przełomie XVI i XVII wieku. Zaliczany do grona twórców empiryzmu, miał wkład w stworzenie współcześnie znanych metod badań naukowych.
Pochodzenie i edukacja
Urodził się 22 stycznia 1561 r. w Strand k. Londynu. Należał do wyższych warstw społecznych. Jego ojciec przez wiele lat był Strażnikiem Wielkiej Pieczęci w trakcie rządów Elżbiety I. Francis odebrał staranną edukację – ukończył m.in. Trinity College na Uniwersytecie Cambridge. Wyjechał również do Paryża, by tam studiować nauki prawnicze.
Kariera polityczna
W 1595 r. został członkiem parlamentu, w którym zasiadał przez kolejne 9 lat. Swoją karierę rozwijał głównie w dziedzinach prawodawstwa i sądownictwa, w 1604 r. osiągając stanowisko doradcy króla Jakuba I Stuarta, następnie w 1614 r. naczelnego prokuratora w kraju (królewskiego kustosza prawa). Cztery lata później uzyskał tytuł Barona Verulam, a w 1621 r. wicehrabii Saint Albans.
Szczytowym momentem w karierze politycznej Bacona było otrzymanie tytułu Lorda kanclerza w 1618 r. Tym samym został drugą, po królu, najważniejszą osobą w Imperium Brytyjskim.
Wkład w rozwój nauki
W swoich poglądach uważał, że zgłębianie nauki dla niej samej nie ma większego sensu. Znacznie wyżej cenił metody eksperymentalne. Poznanie mechanizmów działania panujących w przyrodzie było w jego opinii kluczowe w procesie zapanowania człowieka nad światem.
Bacon jest traktowany jako prekursor teorii indukcji eliminacyjnej. Jej założeniem jest wychodzenie od detali i pojedynczych faktów do uogólnionych praw i mechanizmów występujących np. w przyrodzie. Aby dowieść czy przedstawiany pogląd i teoria jest prawdziwy, zalecał stawianie hipotez, które mogłyby być później potwierdzone albo obalone.
Twórczość
W ciągu swojego życia napisał kilka dzieł, w tym najsłynniejsze Novum Organum (wyd. 1620 r.), w którym opisał swoje poglądy na temat metodologii badań. Równocześnie uniezależniał naukę od teologii, zwłaszcza w dziedzinie nauk przyrodniczych. Dzięki temu mogły one być bardziej wiarygodne i pozbawione błędów wynikających z przekonań i wierzeń badacza.
W dziele De dignitate et augmentis scientiarum (1623 r.) dokonał przeglądu i osobistej klasyfikacji wszystkich nauk. Bacon podzielił je na: historię/pamięć (opis faktów zaistniałych wcześniej), poezję/wyobraźnię oraz filozofię/rozum (jakikolwiek rodzaj poznania). W tej ostatniej dziedzinie wyodrębnił jeszcze filozofię przyrody (spekulatywną/operatywną bądź fizykę/metafizykę), a także filozofię człowieka (antropologię i politykę).
Do innych publikacji Francisa Bacona zaliczane są też jego Eseje (1595 r.), The Advancement of Learning (1605 r.) oraz Nowa Atlandyta wydana pośmiertnie w 1627 r.
Ostatnie lata życia
Funkcję lorda kanclerza pełnił do 1621 r. Został wówczas dyscyplinarnie zwolniony z wszystkich pełnionych urzędów i funkcji oraz skazany na więzienie. Przyczyną były łapówki, jakie przyjmował od swoich interesantów. W niedługim czasie został uwolniony i ułaskawiony przez króla, nie wrócił już jednak do swoich poprzednich obowiązków.
Ostatnie lata życia spędził poświęcając się nauce. Zmarł 9 kwietnia 1626 r. w wyniku zapalenia płuc, którego nabawił się, wychodząc na śnieg, aby przeprowadzić eksperymenty.
Upamiętnienie, ciekawostki
Przez wielu Bacon był uważany za prawdziwego autora dramatów Williama Shakespeare’a, co nie zostało jednak udowodnione w żaden sposób. Mimo to, jego eseje do dziś traktowane są jako klasyczny angielski wzór tego typu twórczości.
Ożenił się mając 45 lat z młodziutką Alice Barnham (miała wówczas 14 lat), córką brytyjskiego arystokraty. Mimo deklaracji Bacona o miłości do żony, małżeństwo nie do końca było szczęśliwe. Coraz gorsza sytuacja finansowa rodziny i pogłębiające się długi, a także przyzwyczajenia kobiety do wysokiego standardu życia spowodowały, że pożyczała ona pieniądze od znajomych. Po kilku latach wyszedł na jaw także jej romans, Bacon w zemście zmienił testament pozbawiając żonę jakichkolwiek dóbr ziemskich i finansowych. Sam Francis zmarł mając dość duże długi, które nie zostały pokryte nawet po sprzedaży jego majątku.
Po aferze związanej z łapówkami został zapomniany przez społeczeństwo. Jego osoba, a także wkład w naukę i filozofię został przywrócony do szerszej świadomości w XVIII wieku, m.in. przez J. S. Milla i J. Herschela.
Podobne biografie i życiorysy
Źródła
Zdjęcie pochodzi z portalu https://pl.wikipedia.org/ wykorzystane na podstawie domeny publicznej; autor obrazu pt. „Portret Francisa Bacona” (1617 r.) Paul van Somer
Komentarze