Albert Einstein życiorys

Życiorys i biografia Alberta Einsteina

Albert Einstein to jeden z najbardziej znanych naukowców XX wieku, stawiany też wśród najwybitniejszych fizyków w historii. Fizyk-teoretyk, twórca szczególnej teorii względności, laureat Nagrody Nobla w tej dziedzinie.

Pochodzenie

Urodził się 14 marca 1879 r. w Ulm (Niemcy). Pochodził z żydowskiej rodziny kupieckiej, jego ojciec Hermann handlował początkowo pierzynami, następnie założył firmę produkującą instalacje wodno-kanalizacyjne i gazowe. Z tego powodu rodzina przeniosła się do Monachium, gdy Albert miał dwa lata. Miał młodszą siostrę – Marię.

Edukacja

Naukę zaczął w domu jako pięcioletni chłopiec. Rok później zaczął również grę na skrzypcach (m.in. z tego powodu, że matka była muzykiem), którą kontynuował do 13 roku życia. W późniejszych latach w dalszym ciągu grywał na instrumencie.

W Monachium uczęszczał zarówno do szkoły podstawowej, jak i do gimnazjum, gdzie był jednym z najlepszych uczniów. Pod koniec gimnazjum przerwał edukację z powodu tęsknoty za rodziną i wyjechał do Mediolanu (gdzie Einsteinowie prowadzili biznes). Albert chciał dostać się na studia w Zurychu na tamtejszą politechnikę. Podchodząc pierwszy raz do egzaminu w 1895 r. musiał starać się o specjalną zgodę na rozpoczęcie edukacji ze względu na młody wiek. Nie dostał się jednak na studia, a żeby poprawić swoją wiedzę m.in. z przedmiotów humanistycznych, uczył się jeszcze przez rok w szwajcarskim liceum w Aarau, po którym już bez problemu rozpoczął studia. W trakcie edukacji poznał Milevę Marić, swoją późniejszą żonę. Co ciekawe, w swojej grupie na studiach miał najniższą średnią ocen, przez co ledwie przechodził z roku na rok.

Mimo to, ukończył studia w 1900 r., rok później przyjął szwajcarskie obywatelstwo, które pozwalało mu na ubieganie się o pracę w tym kraju.

Początki pracy naukowej

Przez pewien czas po ukończeniu edukacji, Einstein nie mógł znaleźć pracy w zawodzie. Imał się dorywczych zajęć, takich jak udzielanie korepetycji czy uczenie matematyki. W 1902 r. otrzymał posadę w Szwajcarskim Urzędzie Patentowym w Bernie. Doktoratem oraz zagadnieniami z dziedziny fizyki zajmował się „po godzinach”, a jak się okazało, czas poświęcony na obserwacje i obliczenia nie został zmarnowany.

Teoria względności

1905 r. to bez wątpienia najlepszy czas w karierze naukowej Alberta. To wtedy w prestiżowym niemieckim czasopiśmie „Annalen der Physik” ukazały się jego artykuły, które okazały się przełomowe dla współczesnej nauki. W jednym z nich, pt. „O elektrodynamice ciał w ruchu”, wyłożył szczególną teorię względności. W kolejnym, opublikowanym jeszcze w tym samym roku opisał równoważność masy i energii w obecnie najbardziej znanym na całym świecie wzorze fizycznym: E=mc². W tym samym roku Einstein przedstawił i obronił swoją rozprawę doktorską dotyczącą metod wyznaczania rozmiarów molekuł. To i inne artykuły (m.in. opisujące ruchy Browna) nie zostały początkowo docenione, mimo swojej wielkiej wagi. Rok później utworzył zasadę równoważności – ważny element późniejszej ogólnej teorii względności.

Kariera akademicka

W 1908 r. Albert Einstein zaczął pracę na Uniwersytecie w Bernie, a rok później objął posadę profesorską w Zurychu na tamtejszym uniwersytecie. W latach 1911-12 pracował w niemieckim uniwersytecie w Pradze, następnie powrócił na krótko do Zurychu, tym razem na Politechnikę. W 1914 r. przeprowadził się do Berlina – jako członek tamtejszej Akademii Nauk (od 1913 r.) został dyrektorem specjalnie utworzonego Instytutu Fizyki, a także wykładał na uniwersytecie.

Rok 1915 także był ważny w działalności naukowca. Opublikował wówczas rozszerzoną wersję teorii względności, nazwaną później ogólną teorią względności. Wojna nie przerwała pracy naukowej. Albert Einstein opublikował wówczas ok. 50 artykułów naukowych, popularyzował wiedzę nt. ogólnej teorii względności, ale też wynajdywał nowe zastosowania istniejących już reguł (np. prawa Plancka). Zaćmienie słońca w 1919 r., w trakcie którego niezależni badacze potwierdzili teorie Einsteina sprawiło, że nazwisko naukowca stało się znane na całym, nie tylko naukowym, świecie.

Nagroda Nobla i podróże

Najważniejszą dla naukowców nagrodę otrzymał w 1921 r. za odkrycie praw zjawiska fotoelektrycznego oraz prace z fizyki teoretycznej. Co ciekawe, nie tylko nie pojawił się na gali wręczenia nagrody, ale też ponoć nie chwalił się tym osiągnięciem.

Lata 20. to czas, kiedy naukowiec podróżował po świecie, wykładając gościnnie m.in. na Uniwersytecie w Princeton (USA), czy w Liverpoolu. W 1922 r. Einstein wyjechał na kilka miesięcy do Azji, gdzie odwiedził Kolombo, Hongkong, Singapur, Szanghaj czy japońskie wyspy Kobo i Kioto. Przed powrotem do Niemiec zatrzymał się również na pewien czas w Palestynie. Na tamtejszym Uniwersytecie Hebrajskim zasiadał w Radzie Zarządzającej (lata 1925-1927). Nie mieszkał tam jednak przez ten czas – przez Hiszpanię powrócił do ojczyzny w 1923 r.

Kolejna podróż jaką odbył Albert Einstein był wyjazd do Ameryki Południowej w 1925 r. Odwiedził wówczas Urugwaj, Argentynę i Brazylię.

Emigracja

Początkiem kolejnej dekady ponownie podróżował do Stanów Zjednoczonych. W 1932 r. zaproponowano mu posadę naukową i utworzenie nowego instytutu w Princeton. Einstein przyjął propozycję, ale wyjechał na stałe z Niemiec dopiero w 1933 r. Emigracja miała również swój związek z sytuacją polityczną i dojściem nazistów do władzy. W ramach protestu przeciwko panującej sytuacji zrzekł się obywatelstwa i członkostwa w państwowej Akademii Nauk.

Albert Einstein zamieszkał wraz z żoną w Nowym Jorku, po pewnym czasie rozpoczęli również starania o przyznanie amerykańskiego obywatelstwa. Objął posadę w Institute for Advanced Study w Princeton, gdzie pracował do końca swojego życia.

W trakcie swojej kariery naukowej, Einstein napisał ponad 300 artykułów. Dotyczyły one m.in. najbardziej znanej szczególnej i ogólnej teorii względności, czy kwantowej teorii promieniowania. Kilka ostatnich dekad swojego życia poświęcił na badanie zunifikowanej teorii pola, jednak bez większych rezultatów.

Życie prywatne

Einstein był żonaty dwukrotnie. Pierwsza żona – Mileva Marić,  była jego koleżanką z grupy na studiach. Była ona także świetnym naukowcem, sam Einstein mówił, że przewyższała go jeśli chodzi o matematykę. Nie ukończyła jednak studiów. Mimo ogromnej wiedzy i inteligencji nie zdała egzaminów końcowych, a przyczyna tego nie jest do końca znana. Wiadomo, że w 1901 r. będąc w rodzinnym kraju urodziła córkę Lieserl, której los jest nieznany (prawdopodobnie została oddana do adopcji). Albert nigdy nie poznał tego dziecka. Para pobrała się w 1903 r., a rok później urodził im się syn Hans-Albert. Mieli jeszcze jednego syna, Eduarda, który urodził się w 1910 r.

Marić pomagała Einsteinowi w pracy, jest też współautorką jego pierwszych prac. Istnieje również hipoteza, że to ona wymyśliła teorię względności, gdyż na początku działalności Albert mówił o ich wspólnej teorii. Nie potrafił ponoć również wyjaśnić w jasny sposób, jak doszedł do przełomowych wniosków.

Sukcesy zawodowe Einsteina sprawiły, że stosunki między małżonkami ochłodziły się. Ambitna Mileva nie chciała pogodzić się z rolą gospodyni domowej, wiedząc że intelektualnie jest na tym samym poziomie, co odnoszący sukcesy mąż. Między małżonkami dochodziło podobno również do awantur, a nawet rękoczynów. Ostatecznie rozwiedli się w lutym 1919 r., a Mileva w ramach ugody otrzymała całą pieniężną część Nagrody Nobla.

Einstein ożenił się ponownie w lipcu 1919 r. tym razem ze swoją kuzynką Elsą Lowenthal. Nie mieli wspólnie dzieci.

Genialny naukowiec nie był jednak wierny zarówno w pierwszym jak i drugim małżeństwie. Miał wiele kochanek, o których wiedziała zarówno Mileva jak i Elsa, jednak ta druga tolerowała zachowania męża.

Poglądy

Początkowo Einstein deklarował się jako pacyfista, nigdy też nie identyfikował się z konkretną narodowością, poza żydowskimi korzeniami. Po dojściu do władzy Hitlera, zmienił swoje poglądy i w związku z mocnymi nastrojami antysemickimi w Rzeszy zaczął popierać syjonistów i ich dążenia do utworzenia państwa żydowskiego. W latach 50. zaproponowano mu nawet fotel prezydenta państwa Izrael, naukowiec jednak odmówił.

W trakcie II wojny światowej podkreślał wagę i potencjał energii atomowej w kontekście tworzenia broni (napisał m.in. w tej sprawie list do prezydenta USA). Po zakończeniu wojny mówił jednak o zagrożeniu jaki niesie broń jądrowa.

Śmierć

Naukowiec zmarł 18 kwietnia 1955 r. w Princeton. Zgodnie z jego wolą, po śmierci ciało zostało poddane kremacji, a prochy rozsypane w nieznanym miejscu. Co ciekawe, zanim skremowano jego ciało, patolog ze szpitala w Princeton wyjął bez zgody rodziny mózg naukowca. Lekarz chcąc przechować ten narząd miał nadzieję, że w przyszłości nauka będzie w stanie wyjaśnić fenomen inteligencji Einsteina.