Witold Lutosławski życiorys

Życiorys i biografia Witolda Lutosławskiego

Witold Lutosławski – pianista, dyrygent, kompozytor. Jeden z czołowych przedstawicieli muzyki polskiej w XX wieku. Kawaler Orderu Orła Białego.

Dzieciństwo i edukacja

Urodził się 25 stycznia 1913 r. w Warszawie. Pochodził z ziemiańskiej rodziny wywodzącej się z okolic Łomży. Syn Józefa Lutosławskiego i Marii z Olszewskich od najmłodszych lat wychowywał się w środowisku intelektualistów i nietuzinkowych osobowości. Podobnie rodzinne tradycje muzykowania niewątpliwie wpłynęły na zainteresowania chłopca. Edukację muzyczną rozpoczął już w wieku 6 lat. Zaczął wtedy lekcje fortepianu u Heleny Hoffman, później uczył się też u Artura Taubego i Józefa Śmidowicza (lata 1926-1932). W podobnym czasie Lutosławski poszerzał wiedzę na temat kompozycji oraz grał na skrzypcach pod kierunkiem Witolda Maliszewskiego.

Po zdaniu matury w znanej warszawskiej szkole im. Batorego, rozpoczął studia matematyczne na Uniwersytecie Warszawskim. Przerwał je jednak w 1933 r. by skupić się na muzyce. Naukę w Konserwatorium Muzycznym pod okiem Maliszewskiego (kompozycja) i Jerzego Lefelda (fortepian) ukończył w 1937 r.

Okupacja

Pierwsze kompozycje Witolda powstawały już w jego młodych latach, w wieku 6 lat. W trakcie studiów był to m.in. Taniec Chimery na fortepian. Za swój debiut w tej dziedzinie autor uznawał Wariacje symfoniczne z 1938 r.

Wojna przerwała dobrze zapowiadającą się karierę kompozytorską Lutosławskiego. Walczył on w trakcie kampanii wrześniowej jako radiotelegrafista, a po ucieczce z niemieckiej niewoli powrócił do Warszawy. Razem z Andrzejem Panufnikiem zarabiał na życie grając na fortepianie po warszawskich kawiarniach. Wspierał również finansowo ukrywającego się Władysława Szpilmana. Do utworów powstałych w tym czasie można zaliczyć Wariacje na temat Pagianiniego na dwa fortepiany, Trio na obój klarnet i fagot, oraz pieśni walki podziemnej.

Życie po wojnie

Po zakończeniu wojny Witold Lutosławski powrócił do wzmożonej pracy kompozytorskiej. Zaangażował się również w odbudowę życia muzycznego, podejmując pracę w Polskim Radiu czy uczestnicząc w tworzeniu Związku Kompozytorów Polskich. Pisał wtedy zarówno dzieła muzyki klasycznej, jak i za namową Szpilmana, muzykę rozrywkową czy piosenki dla dzieci. W 1947 r. ukończył I Symfonię, w późniejszych czasach powstały również m.in. Koncert na orkiestrę czy Mała suita. Większa ilość muzyki rozrywkowej, tworzonej w pierwszych latach po wojnie, była też spowodowana ograniczeniami ze strony władzy. Dopiero po odwilży w latach 50-tych mógł komponować bardziej swobodnie.

Od początku był również związany z festiwalem Warszawska jesień. Przez 37 lat nieprzerwanie uczestniczył w pracach komisji festiwalowej. Koncert na orkiestrę wykonany pierwszy raz w trakcie Festiwalu w 1956 r. czy Muzyka żałobna z 1958 r. przyniosły kompozytorowi międzynarodową sławę.

Kompozytor i dyrygent

W trakcie swojej pracy zawodowej Witold Lutosławski nigdy nie pracował jako etatowy nauczyciel. Prowadził prywatne konsultacje, był wykładowcą na kursach kompozytorskich, pełnił różne funkcje w Ministerstwie Kultury i Sztuki czy Polskim Wydawnictwie Muzycznym.

W latach 60-tych Lutosławski zaczął zmieniać swój styl kompozycji na bardziej indywidualny. Do charakterystycznych elementów jego utworów można zaliczyć system harmoniczny, który oparty jest 12-tonowych akordach. Stworzył również własną wersję aleatoryzmu, czyli kontrolowanej przypadkowości w kompozycji. Jego charakterystyczny styl wyróżniał się dwoma przeplatającymi się elementami w kompozycji: aleatorycznym i bardziej tradycyjnym.

Od 1963 r. Witold Lutosławski zajmował się dyrygenturą, głównie swoich kompozycji. Wiele z nich pisał na zamówienie innych wybitnych zespołów i artystów. Jego najważniejsze dzieła to: Symfonia (II, III i IV), utwory wokalno-instrumentalne: Les espaces du sommeil oraz Chantefleurs et Chantefables. Napisał również koncerty – wiolonczelowy i fortepianowy.

Był wyróżniany licznymi nagrodami i odznaczeniami w Polsce i zagranicą. Wiele uczelni nadawało mu tytuł doktora Honoris causa.

Rodzina i życie prywatne

W 1946 r. ożenił się z Marią Danutą Bogusławską (z domu Dygat), z którą wychowywał jej syna z pierwszego małżeństwa. Nie miał swoich dzieci.

Lutosławski dbał o renomę swojego nazwiska. Starannie wybierał koncerty i miejsca występów ograniczając się do kilkunastu rocznie.

Śmierć

Kompozytor zmarł 4 lutego 1994 r. w Warszawie, jest pochowany na Powązkach. W setną rocznicę jego urodzin Sejm RP uchwalił 2013 rokiem jego nazwiska.