Maria Pawlikowska-Jasnorzewska życiorys

Maria Pawlikowska-Jasnorzewska - życiorys i biografia

Maria Pawlikowska-Jasnorzewska to poetka i dramatopisarka, tworząca także utwory satyryczne. Pisarka okresu dwudziestolecia międzywojennego. Córka malarza, Wojciecha Kossaka.

Młodość i edukacja Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej

Maria Pawlikowska-Jasnorzewska pochodziła z artystycznej rodziny Kossaków. Jej dziadek i ojciec byli malarzami – ojciec jest współtwórcą słynnej „Bitwy pod Racławicami”. Jej rodzeństwo również poszło drogą artystyczną. Starszy brat Jerzy został malarzem, a młodsza siostra, Magdalena, pisarką.

Maria dorastała w Krakowie, w dworku Kossakówka. Kształciła się w domu, pod okiem prywatnych nauczycieli. Uczyła się języków obcych i przedmiotów humanistycznych. Początkowo obok prób pisarskich, zajmowała się także malarstwem. W 1915 roku poślubiła Władysława Janotę Bzowskiego, porucznika armii austriackiej - przebywała z nim pod Wiedniem. W 1919 roku ślub unieważniono. Uczestniczyła w wykładach Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie jako wolna słuchaczka.

Twórczość

W 1919 roku Jasnorzewska wyszła za mąż za Jana Gwalberta Henryka Pawlikowskiego, również pisarza. Wtedy całkowicie poświęciła się pisaniu.
Zadebiutowała w 1922 roku, tomikiem pt. Niebieskie migdały. Dwa lata później napisała pierwszą komedię, Szofer Archibald. Komedia w trzech aktach.
Jasnorzewska w swoich wierszach opisywała związki z mężczyznami (również własne), które były utrzymane w konwencji naturalności i bezpośredniości. Uchodziła za poetkę miłości. W wierszach unaoczniała intensywne emocje, towarzyszące miłości. Była związana z ugrupowaniem Skamander. W pierwszym okresie twórczości – do 1927 roku – jej dzieła obracały się w pogodnej estetyce.

W 1928 roku wydała zbiór Cisza leśna, który przyniósł zmianę estetyki. Twórczości poetki zaczęła charakteryzować się dominacją bardziej refleksyjnych utworów, związanych z przemijaniem oraz śmiercią.
Utwory napisane w dekadzie lat trzydziestych odzwierciedlają zainteresowanie autorki naturą, choć także okultyzmem. Oddalała się od rygorów formalnych w tworzeniu, zwracając się ku prostocie. Wiersze ze zbioru Śpiąca załoga, z 1933 roku, miały charakter perswazyjny.

19 czerwca 1931 r. w Poznaniu po raz trzeci wyszła za mąż za Stefana Jasnorzewskiego, oficera lotnictwa. Po wybuchu II wojny światowej udało jej się uciesz przez Rumunię do Francji. Stamtąd dostała się do Anglii, gdzie została do śmierci. W swoich dziełach, tworzonych z dala od ojczyzny, zaczęła umieszczać treści antywojenne oraz katastroficzne. Wyrażała tęsknotę za ojczyzną. W 1940 roku ukazał się zbiór Róża i lasy płonące, a rok później Gołąb ofiarny. Wpływ na twórczość poetki zaczęła mieć także postępująca choroba nowotworowa.
W końcowych miesiącach życia dokonywała w swych utworach wyparcia i minimalizacji choroby.

Maria Pawlikowska-Jasnorzewska zmarła 9 lipca 1945 roku.

Uznanie

Twórczość Pawlikowskiej cieszyła się za jej życia ogólnym uznaniem i zainteresowaniem.
Była chwalona przez innych pisarzy, np. Stefania Żeromskiego czy Juliana Przybosia.
Po krótkim spadku zainteresowania w latach czterdziestych, jej twórczość zaczęła przeżywać renesans, który trwa właściwie do dziś.

Wybrane dzieła

Niebieskie migdały (1922), Różowa magia (1924), Pocałunki (1926), Wachlarz, (1927), Surowy jedwab (1932), Powrót mamy. Komedia w 3 aktach (1935), Śpiąca załoga, Warszawa 1933, Dowód osobisty. Komedia w 3 aktach (1936), Krystalizacje (1937), Dewaluacja Klary.