Julian Przyboś życiorys

Julian Przyboś - życiorys i biografia

Julian Przyboś - poeta i eseista, uważany za jednego z najwybitniejszych poetów Awangardy Krakowskiej. Pracował także jako nauczyciel. W latach 1935-1939 należał do grupy „a.r.”, czyli artystów rewolucyjnych.

Młodość i edukacja

Julian pochodzi z chłopskiej rodziny. Przyszedł na świat 5 marca 1901 roku w Gwoźnicy pod Strzyżowem (woj. Podkarpackie). W la­tach 1908-1912 uczył się w szko­le czteroklasowej w Gwoź­ni­cy Gór­nej. Ukończył I Gimnazjum w Rzeszowie.

W 1918 roku wstąpił do konspiracyjnego kółka samokształceniowego. Grupa ta wchodziła w skład Polskiej Organizacji Wojskowej. Pomimo tego, że w niej uczestniczył i wal­czył w woj­nie roku 1920, zwią­zał w za­sa­dzie całe swe ży­cie z ide­olo­gią ko­mu­ni­stycz­ną i śro­do­wi­ska­mi proradziec­ki­mi. W jej szeregach Przyboś uczestniczył w akcjach sabotażowych oraz w walkach o Lwów. W 1920 roku zdał maturę i rozpoczął studia polonistyczne i filozoficzne na Uniwersytecie Jagiellońskim.

Działalność literacka

Julian Przyboś zadebiutował sonetem pt. Wschód słońca. Wraz z bratem, Stefanem, doprowadził do reaktywacji Koła Literacko-Artystycznego, przekształconego później w Klub Artystyczny „Dionizy”. Za swój właściwy debiut poeta uważał wiersz Cieśla, który opublikował w „Skamandrze”.

W 1923 roku rozpoczął pracę jako nauczyciel. W tym samym roku zaczął współpracę z programowym organem Awangardy Krakowskiej, „Zwrotnicą”. Na jej łamach oprócz poezji, publikował także autorskie artykuły programowe.
Swą twórczość w dwudziestoleciu międzywojennym publikował m.in. w: „Kurierze Literacko-Naukowym”, „Głosie literackim”, „Europie”, kwartalniku „Zaranie Śląskie”, „Drodze”, „Pionie” oraz w „Miesięczniku Literatury i Sztuki”.
Współpracował także z francuskim pismem „L'Art Contemporain - Sztuka współczesna", redagowanym przez Polaków.

Pomimo wybuchu II wojny światowej, nadal pozostał aktywny w życiu literackim.
W październiku 1939 roku pełnił pracował jako bibliotekarz w Zakładzie Narodowym im. Ossolińskich. Rok później organizował wspomnienie 85 rocznicy śmierci Adama Mickiewicza.

Podczas tworzenia się zrębów władzy ludowej w 1944 roku, Przyboś wstąpił do Krajowej Rady Narodowej. Po wojnie został prezesem Związku Zawodowego Literatów Polskich.
Po wojnie publikował w „Odrodzeniu”, „Kuźnicy”, „Twórczości”.
W latach 1947-1951 przebywał w Szwajcarii.
Do 1955 roku pełnił funkcję dyrektora Biblioteki Jagiellońskiej w Krakowie. Później przeniósł się do Warszawy, gdzie nadal publikował i pozostał do końca życia.

Oprócz pisarstwa, zajmował się tłumaczeniem. Przełożył z kilku języków zachodnioeuropejskich i słowiańskich, m.in. poezję Majakowskiego i Rilkego.

Charakterystyka twórcza

Julian Przyboś początkowo w swojej twórczości opierał się na nowoczesnej technice (Śruby i Oburącz). Często poruszał problemy społeczne. Przewidywał upadek ówcześnie istniejącego porządku (Równanie serca). Styl poety ukształtował się w latach trzydziestych, kiedy to oparł swoje wiersze na elipsie i metaforze. Zbiory Póki my żyjemy oraz Miejsce na ziemi stanowią manifestację wewnętrznej niezależności człowieka i artysty wobec wojny.

W latach powojennej zmienił estetykę. Przemiana dokonała się w zmianie postawy podmiotu z buntowniczej, na akceptującą rzeczywistość taką, jaką jest.
Julian Przyboś zmarł 6 października 1970 roku.

Wybrane dzieła

Śruby (1925), Oburącz (1926), W głąb las (1932), Równanie serca (1938), Póki my żyjemy (wydanie 1 - rękopiśmienne 1943, wydanie 2: 1944), Miejsce na ziemi (1945), Rzut pionowy. Wybór wierszy (1952), Kwiat nieznany (1968).