Halina Konopacka życiorys

Życiorys i biografia Haliny Konopackiej

Halina Konopacka to pierwsza polska złota medalistka olimpijska, w dyscyplinie rzutu dyskiem. Ówczesna rekordzistka świata w długości rzutu.

Dzieciństwo i edukacja

Urodziła się 26 lutego 1900 r. w Rawie Mazowieckiej jako Leonarda Kazimiera. Była najmłodszą córką Jakuba i Marianny, miała pięć lat starszego brata Tadeusza i siostrę Czesławę, od której dzielił ją rok. Rodzina Konopackich należała do zamożnych mieszczan o szlacheckich korzeniach. Gdy Halina miała kilka lat przeprowadzili się do Warszawy, gdzie jej ojciec handlował powozami i dorożkami, oprócz tego inwestował w tartaki, młyny i gospodarstwa.

Konopaccy dbali o gruntowną i wszechstronną edukację swoich dzieci, dlatego też Halina ukończyła gimnazjum Celiny Plater-Zyberkówny.

Jeszcze jako uczennica gimnazjum, w 1920 r., w trakcie wojny polsko-bolszewickiej ukończyła kurs pielęgniarski, nie wiadomo jednak czy uczestniczyła w walkach, gdyż jesienią tego samego roku rozpoczęła studia filozoficzne na Wydziale Filologicznym Uniwersytetu Warszawskiego.

Zainteresowania

Chociaż na początku XX wieku aktywność fizyczna nie była popularną rozrywką, Halina wyniosła z domu zamiłowanie do sportu. Jej ojciec często grywał w tenisa, zabierał dzieci do Ogrodów Gier i Zabaw Ruchowych, czy też na Agrykolę. Starsze rodzeństwo również uprawiało sport, Tadeusz Konopacki oprócz tenisa był świetnym lekkoatletą i piłkarzem Polonii Warszawa.

Halina poza tenisem pływała, jeździła konno, na łyżwach i nartach. Zwłaszcza te ostatnie były jej prawdziwą pasją, od kiedy w 1924 r. ukończyła kurs narciarski w warszawskim AZS. Była już wówczas studentką. Gdy tylko miała możliwość wyruszała w Tatry, aby zjeżdżać na tamtejszych stokach. Miejscowi nazwali ją Czerbieta (skrót od czerwona kobieta), gdyż jeżdżąc na nartach ubrana była zazwyczaj w czerwony sweter i beret. Grywała także w sporty zespołowe, m.in. koszykówkę.

Inną z pasji Haliny była motoryzacja, podobno bardzo lubiła poruszać się w swoim kabriolecie. Próbowała także swoich sił w rajdach samochodowych, co było dość dużym wyczynem patrząc z perspektywy czasu.

Sportowe początki

Z lekkoatletyką zetknęła się dość przypadkowo początkiem 1924 r. Była już związana z AZS, gdy koleżanka Helena Woynarowska namówiła ją na spróbowanie swoich sił w innych dyscyplinach. Okazało się, że Konopacka ma świetne warunki fizyczne do pchnięcia kulą i rzucania dyskiem (smukła sylwetka, 181 cm wzrostu), gdyż już po kilku próbach okazało się….że rzuciła dalej niż wynosił aktualny rekord kraju. Przez cały okres swojej kariery sportowej była zawodniczką warszawskiego AZS, jej trenerem był Francuz Maurice Baquet. Oprócz swojej koronnej dyscypliny Halina rzucała także oszczepem, ww. kulą, skakała w dal i wzwyż.

Już w pierwszym roku kariery lekkoatletycznej osiągnęła sukcesy jako dyskobolka i w pchnięciu kulą, wygrywając Mistrzostwa Polski.

Rekordzistka

Dwa lata później, w 1926 r. pierwszy raz pobiła rekord świata w rzucie dyskiem - 34,15 m. Poprawiała go jeszcze kilkukrotnie, na pierwszych zawodach międzynarodowych w tym samym roku, w trakcie II Światowych Igrzysk Kobiet posłała dysk na odległość 37,71 m. i tym samym zdobyła złoty medal. Na tych samych zawodach w pchnięciu kulą oburącz zajęła trzecią lokatę. Cztery lata później w Pradze powtórzyła swój wyczyn ponownie zajmując najwyższe miejsce podium. Łącznie poprawiała rekordy świata w rzucie i pchnięciu siedmiokrotnie.

Wszechstronna lekkoatletka przez osiem lat kariery poprawiała rekordy Polski w sumie 56 razy. 26-krotnie zostawała mistrzynią kraju w różnych dyscyplinach (rzut dyskiem, oszczepem, pchnięciu kulą, trójboju, pięcioboju, sprintach i sztafetach na różnych dystansach).

Igrzyska Olimpijskie

Jednak największy sukces sportowy przyszedł 31 lipca 1928 r. gdy na Igrzyskach Olimpijskich w Amsterdamie zdobyła złoty medal, pierwszy w historii polskiego sportu. Jak sama wspominała, tego dnia nie było sprzyjającej pogody i padał deszcz, który utrudniał rzucanie, ale Halina była zdeterminowana i wręcz pewna, że zwycięży. Jej przekonania okazały się słuszne, gdyż już w pierwszym rzucie osiągnęła 39,62 m. i równocześnie poprawiła rekord świata.

Ten sukces sportowy był ważny nie tylko dla samej Haliny, ale również dla sportu w niepodległej Polsce. Pierwsze tak ogromne osiągnięcie 10 lat po odzyskaniu wolności stanowiło nowy etap i spełnienie marzeń o sukcesach w zawodowych polskich sportowcach na arenie międzynarodowej.

Po wygranej Konopacka została prawdziwą gwiazdą. Wszyscy jej gratulowali, łącznie z prezydentem Mościckim i marszałkiem Piłsudskim. Stała się uosobieniem sukcesu i członkinią kulturalnej elity. Udzielała setki wywiadów, dwukrotnie wygrała również plebiscyt "Przeglądu Sportowego" na najlepszego sportowca. W końcówce roku olimpijskiego była obecna przy wmurowaniu kamienia węgielnego pod budowę nowego Centralnego Instytutu Wychowania Fizycznego.

Życie prywatne

Halina Konopacka była piękną kobietą, o wręcz posągowej urodzie. Jej elegancję i wdzięk doceniano zarówno na ulicy, jak i na stadionie, gdyż oprócz olimpijskiego złota z Amsterdamu przywiozła również tytuł najpiękniejszej sportsmenki igrzysk.

W „najlepszym roku swojego życia”, 20 grudnia 1928 r. wyszła za mąż za płk. Ignacego Matuszewskiego, który pracował jako dyplomata, szef oddziału II Sztabu Generalnego Wojska Polskiego i minister skarbu w latach 1929-1931 r. Nie wiadomo zbyt wiele na temat ich prywatnego życia, byli za to aktywni społecznie. Halina była członkinią zarządu w Związku Polskich Związków Sportowych oraz zasiadała w Radzie Towarzystwa Krzewienia Kultury Fizycznej Kobiet. Z kolei Ignacy był członkiem Polskiego Komitetu Olimpijskiego.

Konopacka zakończyła karierę lekkoatletyczną w 1931 r., nie porzuciła jednak całkowicie sportu. Postawiła na narciarstwo i tenis – startowała w mikście wraz z Czesławem Spychałą, należała także do 10 najlepszych tenisistek w kraju według Polskiego Związku Tenisowego.

Po śmierci Ignacego Matuszewskiego w 1946 r. Halina wyszła ponownie za mąż w 1949 r. za Jerzego Szczerbińskiego, przedwojennego tenisistę. Ponownie owdowiała w 1959 r.

II wojna światowa

Początek wojny był dla Konopackiej szczególnie dramatyczny. Wraz z mężem i jego współpracownikami uczestniczyła w akcji wywozu złota z Banku Polskiego, aby uchronić je przed rabunkiem przez Niemców. Halina kierowała jedną z ciężarówek, którymi potajemnie wywożono kruszec. Wyjechali z Warszawy 4 września i przez 10 dni uciekali tropieni przez nazistów. Opuścili kraj w nocy z 13-14 września 1939 r. Złoto zostało przewiezione przez teren Rumunii, następnie załadowane na amerykański statek. Dotarło do Turcji, później przez Syrię i Bejrut do Francji.

Konopacka dotarła do Francji przed mężem, po upadku kraju wspólnie z nim wyjechała do Hiszpanii, a następnie do Portugalii. Płk Matuszewski wielokrotnie zwracał się z prośbą o przydział jakichkolwiek obowiązków, był jednak ignorowany przez rząd emigracyjny, a nawet oskarżano go o niepotrzebne wydatki w trakcie przewozu złota.

Emigracja

W obliczu takiej sytuacji, w 1941 r. małżonkowie postanowili wyemigrować do Stanów Zjednoczonych. Halina i tam pomagała mężowi w działalności społecznej w środowiskach polonijnych. Do 1959 r. (czyli do śmierci drugiego męża) mieszkała w Nowym Jorku, gdzie prowadziła szkółkę narciarską i salon mody. Po tym czasie przeprowadziła się na Florydę. Mieszkała tam do końca życia. Oddawała się swoim pasjom, pisała wiersze i malowała (głównie kompozycje kwiatowe) pod pseudonimem Helen George.

Mimo ogromnej tęsknoty za ojczyzną odwiedziła Polskę jedynie trzykrotnie. Władze komunistyczne nie były jej przychylne ze względu na wypowiedzi Konopackiej w Radiu Wolna Europa.

Śmierć i upamiętnienie

Halina Konopacka zmarła w nocy 28/29 września 1989 r. w Daytona Beach na Florydzie. Rok później jej ciało zostało ekshumowane, przewiezione do Polski i pochowane na cmentarzu Bródnowskim w Warszawie.

Kilkukrotnie wyróżniona odznaczeniami państwowymi, m.in. Złotym Krzyżem Zasługi (1929 r.), Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1989 r.), czy pośmiertnie w 2018 r. Orderem Orła Białego.