Małgorzata Szumowska życiorys

Życie i twórczość Małgorzaty Szumowskiej

Małgorzata Szumowska jest uznawana za jednego z najbardziej reprezentatywnych reżyserów swojego pokolenia. Oprócz reżyserii zajmuje się także scenopisarstwem oraz produkcja filmową.

Dzieciństwo i wykształcenie

Artystka urodziła się w Krakowie 26 lutego 1973 roku. Jest córką znanej pisarki Doroty Terakowskiej oraz Macieja Szumowskiego, dziennikarza. Zawód reżysera wydaje się wpisany z jej rodzinę – jest siostrą Wojciecha Szumowskiego zajmującego się filmami dokumentalnymi.

Dzieciństwo Małgorzaty Szumowskiej upłynęło w otoczeniu członków tzw. bohemy artystycznej. Wielu z nich bywało w rodzinnym domu reżyserki, przyjaźniąc się z jej rodzicami. Pomimo tego rodzina Szumowskich zna również gorsze chwile – alkoholowy problem ojca czy trudne relacje Małgorzaty z matką. Ukończyła V Liceum Ogólnokształcące w Krakowie, a w 1988 roku została absolwentką Wydziału Reżyserii Filmowej i Telewizyjnej Państwowej Wyższej Szkoły Filmowej, Telewizyjnej i Teatralnej w Łodzi. Przez jakiś czas studiowała także historię sztuki na Uniwersytecie Jagiellońskim.

Debiut filmowy

Małgorzata Szumowska debiutowała filmem pełnometrażowym pt. Szczęśliwy człowiek, który ukazał się na ekranach w 2000 roku. Była to realizacja opowiadająca o pustym życiu pewnego mieszczańskiego małżeństwa. Film nie został w Polsce odebrany zbyt pozytywnie – autorce zarzucano pustą symbolikę i kicz. Również w krajach anglosaskich krytycy mieli Szumowskiej wiele do zarzucenia, choć w pewnym sensie produkcja ta zapewniła reżyserce powodzenie w zachodnich kręgach krytycznych. Temat śmierci nieustannie ciążącej nad życiem będzie ostateczne powtarzał się wielokrotnie w jej kolejnych filmach.

Twórczość artystyczna

Okno to druga z kolei produkcja Szumowskiej, która tym razem opowiada o dojrzewaniu do roli matki. Była to produkcja polsko-niemiecka. Kolejny film – 33 sceny z życia stanowi prawdopodobnie próbę pogodzenia się z jej osobistą, rodzinną tragedią, jaką była śmierć rodziców reżyserki. Film ukazał się w 2008 roku i odniósł niemały sukces. Autorka otrzymała za niego aż 6 statuetek Złotych Lwów na Festiwalu Filmów Fabularnych w Gdyni.

Przy współpracy z duńską wytwórnią filmową Małgorzata Szumowska nakręciła Antychrysta, a także Sponsoring, który podzielił środowisko krytyków na dwa bieguny, ale udowodnił, że artystka bynajmniej nie unika trudnych i kontrowersyjnych tematów.

Film Body/Ciało nakręcony w 2015 roku można uznać na najważniejszy w karierze reżyserskiej Szumowskiej. Tuta również została hojnie nagrodzona na gdyńskim festiwalu. Kolejnym filmem nawiązującym do tematyki cielesnej była produkcja pt. Twarz z 2018 roku, która została uhonorowana nagrodą Srebrny Niedźwiedź na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Berlinie.

W 2019 roku Małgorzata Szumowska zakończyła pracę nad filmem Córka Boga, który również zebrał mieszane recenzje na świecie. Na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Wenecji doceniono również jej ostatnia produkcję pt. Śniegu już nigdy nie będzie.

Cechy twórczości

Mentorem artystycznym Małgorzaty Szumowskiej był Wojciech Jan Has, a także Kazimierz Karabasz. Autorka często w filmach czerpała z symboliki Krzysztofa Kieślowskiego. Jej twórczość wyróżnia przede wszystkim wrażenie prywatnej perspektywy omawianego problemu oraz nastrój powagi wobec ludzi i sytuacji, które wydają się mało interesującego dla współczesnego, modnego człowieka. Szumowska z pewnością jest reżyserką przekorną, nie tworzącą wedle ustalonych schematów – lubi je raczej przełamywać, ukazując ukryte prawdy. Rzuca swoich bohaterów w wir trudnych emocji, z których niejednokrotnie wychodzą pogubieni lub nie wychodzą w ogóle.

Do wyróżników twórczości Szumowskiej należą z pewnością motywy śmierci, miłości, cierpienia, wolności i prawdy. W wielu jej realizacjach da się odczuć osobisty, intymny charakter perspektywy, z jakiej przedstawia swoich bohaterów.

Wyróżnienia

W dniu 16 czerwca 2015 roku Małgorzata Szumowska odebrała z rąk Prezydenta RP Złoty Krzyż Zasługi dla kultury polskiej, a 2 listopada 2015 otrzymała srebrny medal Zasłużony Kulturze Gloria Artis.

Reżyserka zasiadała w jury licznych festiwali filmowych, a w 2009 roku została wpisana na listę 15 europejskich artystek, których twórczość została objęta patronatem festiwalu w Cannes.  

Życie prywatne

W 2001 roku reżyserka wyszła za operatora Michała Englerta. Po rozwodzie związała się montażystą Jackiem Drosio, z którym ma syna. Od 2011 roku jest żoną Mateusza Kościukiewicza, z którym ma córkę.