Jan Brzechwa życiorys

Biografia i życiorys Jana Brzechwy

Jan Brzechwa, a właściwie Jan Wiktor Lesman, to polski poeta, autor bajek i wierszy dla dzieci, satyryk, ekspert w dziedzinie prawa autorskiego oraz tłumacz. Współzałożyciel Związku Autorów i Kompozytorów Scenicznych. Należał do PEN Clubu. Urodził się 15 sierpnia 1898 roku w Żmerynce. Zmarł 2 lipca 1966 roku w Warszawie.

Lata młodości

Lata młodości spędził na Kresach Wschodnich. Ojciec jego był inżynierem kolejowym, matka zajmował się domem. Był bratem stryjecznym Bolesława Leśmiana.

Wykształcenie

Uczył się w Zakładzie Naukowo-Wychowawczym Ojców Jezuitów w Chyrowie. Następnie przeniósł się do Warszawy, gdzie rozpoczął studia na Wydziale Prawa Uniwersytetu Warszawskiego. Wstąpił do 36. pułku piechoty Legii Akademickiej. Brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej. Od 1924 roku pracował jako radca prawny.

Życie prywatne

Jan Brzechwa był trzykrotnie żonaty. Pierwszą wybranką jego serca została Maria Sunderland. Następnie związał się z Karoliną Lentową, a później z Janiną Magajewską. Poeta miał córkę, Krystynę – malarkę.

Twórczość

Debiut literacki miał w 1915 roku. Ukazały się wtedy jego wiersze w „Sztandarze” oraz w „Kłosach Ukraińskich”. Początkowo współpracował z kabaretami, dla których pisał piosenki, skecze oraz teksty satyryczne. Tworzył pod pseudonimami Szer-Szeń i Inspicjent Brzeszczot. Pierwszy tom poezji Oblicza zmyślone ukazał się w 1926 roku, a pierwszy tom wierszy dla dzieci Tańcowała igła z nitką w 1938 roku. Rok później wydano kolejny tomik dla dzieci – Kaczka dziwaczka. Utwory poety często były opatrzone ilustracjami jego przyjaciela, Jana Marcina Szancera.

Ważne miejsce w twórczości Brzechwy zajmuje książka dla dzieci Akademia Pana Kleksa. Głównym bohaterem utworu jest 12-letni łobuz, Adaś Niezgódka, który trafia do akademii prowadzonej przez Pana Kleksa. W szkole uczą się jeszcze inni chłopcy, których imiona zaczynają się na literę A. Przygody Ambrożego Kleksa zostały kontynuowane w Podróżach Pana Kleksa i Tryumfie Pana Kleksa.

Po wojnie pisał również utwory propagandowe i gloryfikujące ustrój socjalistyczny. Ukazały się wtedy wiersze takie jak Marsz czy Głos Ameryki. Był też tłumaczem – przekładał z języka rosyjskiego, m.in. dzieła Siergieja Jesienina, Aleksandra Puszkina oraz Władimira Majakowskiego.

Wiersze dla dzieci

Wiersze Brzechwy zaliczane są do klasyki literatury dla dzieci. Głównymi bohaterami utworów są przeważnie zwierzęta albo rośliny, które mają nadana ludzkie cechy. Wiersze są pełne humoru. Uczą i wychowują poprzez morał płynący z każdej historyjki. Do najbardziej popularnych wierszy zaliczamy, m.in.: Na straganie, Kaczkę Dziwaczkę, Psie smutki, Samochwałę, Zoo, Tańcowała igła z nitką, Żabę czy Pomidora.

Wybrane dzieła

• Oblicza zmyślone (1926)
• Talizmany (1929)
• Piołun i obłok (1935)
• Tańcowała igła z nitką (1938)
• Kaczka Dziwaczka (1939)
• Akademia Pana Kleksa (1946)
• Pan Drops i jego trupa (1946)
• Przygody Pchły Szachrajki (1946)
• Na wyspach Bergamutach (1948)
• Teatr Pietruszki (1953)
• Brzechwa dzieciom (1953)
• Podróże Pana Kleksa (1961)
• Tryumf Pana Kleksa (1965)