Gustaw Herling-Grudziński życiorys

Gustaw Herling-Grudziński - życiorys i biografia

Gustaw Herling-Grudziński to jeden z najważniejszych polskich pisarzy na emigracji, krytyk literacki i dziennikarz, a także jeden z prekursorów tzw. literatury obozowej w Polsce. Przed wojną sympatyk PPS. Krytyk rządów komunistycznych w Polsce.

Młodość, wykształcenie i II wojna światowa

Grudziński urodził się 20 maja 1919 roku w Kielcach. Pochodzi ze spolonizowanej rodziny żydowskiej. Uczęszczał do gimnazjum im. Mikołaja Reja w Kielcach. Podczas nauki miał problemy z przedmiotami ścisłymi i historią, doskonale sobie przy tym radząc z językiem polskim. Po zdaniu matury przez dwa lata studiował filologię polską na Uniwersytecie Warszawskim. W lutym 1938 roku ukazał się pierwszy numer miesięcznika społeczno‑literackiego młodych „Orka”, w którym Grudziński redagował dział literacki. 

Po wybuchu II wojny światowej współorganizował Polską Ludową Akcję Niepodległościową, będącą jedną z pierwszych grup konspiracyjnych.
W 1940 roku został aresztowany przez NKWD, a później skazany na pięć lat pobytu w obozie. Wyszedł w 1942 roku i dołączył do formującej się armii Andersa, w szeregach której, opuścił Rosję. Brał udział w walkach pod Monte Cassino.

Twórczość

Gustaw Herling-Grudziński zadebiutował w 1946 roku, książką pt. Żywi i umarli.
Pięć lat później, w książce Inny Świat, ukazał swoje przeżycie łagrowe, których doświadczył podczas II wojny światowej. Książka ta stała się jedną z najlepszych w jego dorobku. Opowiada o istocie systemu totalitarnego oraz upadku człowieczeństwa. Książka została najpierw wydana w języku angielskim, a w 1953 roku w języku polskim.

Jesienią 1952 roku pisarz przeniósł się do Monachium, gdzie rozpoczął pracę w rozgłośni polskiej Radia Wolna Europa.
Dorobek Grudzińskiego stanowią nie tylko opowiadania, lecz także krytyka literacka i esej. Napisał łącznie ponad pięćdziesiąt krótkich utworów prozatorskich. Pierwszym z nich był Książę niezłomny, z 1957 roku. W powieści Drugie przyjście z 1963 roku krytykował fanatyzm. Od roku 1957 do 1996 pracował jako włoski korespondent.
Dziennik pisany nocą to z kolei dzieło, które pisarz zaczął pisać w 1971 roku i pracował nad nim aż do śmierci. Dzienniki zawierają klasyczne zapisy dziennikowe, komentarze polityczne, a także eseje traktujące o sztuce.

Herling-Grudziński dużo miejsca w swej twórczości poświęcał zagadnieniom politycznym i społecznym. Głosił również poglądy prodemokratyczne. Analizował problemy moralne, religijne i egzystencjalne. Interesował się również architekturą, rzeźbą oraz malarstwem. Do 1988 roku jego dzieła były w Polsce Ludowej zakazane i ukazywały się w drugim obiegu.
W latach dziewięćdziesiątych psiarz publikował w „Tygodniku Powszechnym” i „Rzeczpospolitej”.

Zmarł 4 lipca 2000 roku w Neapolu.

Wybrane dzieła

W nawiasach wydania polskie.
Inny Świat (1953), Żywi i umarli (1991), Wieża i inne opowiadania (1988), Opowiadania zebrane, W drodze 1990, Godzina cieni (1991), Portret weneck (1995), Gorący oddech pustyni (1997), Biała noc miłości (1999), Podzwonne dla dzwonnika (2000).