Andrzej Frycz Modrzewski życiorys

Andrzej Frycz Modrzewski - życiorys i biografia

Andrzej Frycz Modrzewski - pisarz polityczny, tworzący w dobie renesansu, reformator i myśliciel. Autor dzieła O poprawie Rzeczypospolitej. Urodzony 20 września 1503 roku.

Działalność dworska i reformatorska Andrzeja Frycza Modrzewskiego

Andrzej Frycz Modrzewski w wieku 11 lat rozpoczął naukę w krakowskiej szkole parafialnej. W 1517 roku rozpoczął studia na Akademii Krakowskiej. Edukację zakończył po dwóch latach, zdobywając tytuł bakałarza (dzisiejszy licencjat). Pobierał nauki również w Wittenberdze. Gdy w r. 1536 zmarł Erazm z Rot­ter­da­mu, Mo­drzew­ski otrzy­mał zle­ce­nie spro­wa­dze­nia do Pol­ski na­by­tej je­de­na­ście lat wcze­śnie przez pry­ma­sa łaskie­go bi­blio­te­ki uczo­ne­go. W roku 1540 ob­jął urząd pre­po­zy­ta w Brze­zi­nach pod Łod­zią i w Sko­sze­wach.

W roku 1547 rozpoczął pracę jako sekretarz na dworze Zygmunta I Starego. Sześć lat później został wójtem Wolborza. W roku 1556 otrzy­mał od Zyg­mun­ta Au­gu­sta man­dat - list że­la­zny chro­nią­cy jego oso­bę przed eg­ze­ku­cją orze­czeń są­dów ko­ściel­nych. Dzięki czemu w 1560 roku poślubił Jadwigę Kamieńską, co w obliczu przyjęcia przez niego niższych święceń kapłańskich w 1522 roku, zostało uznane za działalność reformatorską. W wyniku zawarcia małżeństwa pozbawiono go urzędu wójta. Był związany z Braćmi Polskimi – radykalną częścią protestantyzmu. Zmarł w 1572 roku. Ze względu na podejrzenia o herezję, pochowano go potajemnie.

Twórczość

Początkowo w kręgu zainteresowań Modrzewskiego, znajdowały się publikacje katolickie, które krytykowały ówczesny porządek i nauczania kościoła. Nie był skrajnym przeciwnikiem kościoła, jednak dostrzegał konieczność reform.

Pierwsze prace autorstwa Modrzewskiego skupiały się polskim prawie. Pisarz krytykował statury prawne, nawołując do ich modyfikacji. Swoje rozważania zawarł w broszurze Łaski, czyli o karze za mężobójstwo. Domagał się w niej zrównania kar za zabójstwo, niezależnie od statusu społecznego mordercy. Co istotne był prekursorem takiego podejścia. Dwa lata później wydał broszurę pt. Mowa Prawdomówcy Perypatetyka, która z kolei była wymierzona przeciw zakazowi posiadania ziemi przez mieszczan.

W 1551 roku ukazało się najbardziej znane dzieło Modrzewskiego pt. O poprawie Rzeczypospolitej. W dziele tym autor zawarł analizę ustroju Polski. Zawierają się w nim refleksje Modrzewskiego, dotyczące działania państwa. Bardzo istotny jest fakt, że Modrzewski nie ograniczył się do jednego aspektu, ale w zasadzie poruszył cały wachlarz, związany zarówno z zagadnieniami prawnymi, jak i kościelnymi oraz obyczajowymi. Król powinien mieć silną pozycję, ale podlegać prawu, jak każdy. Traktat składa się z pięciu ksiąg: O obyczajach, O prawach, O wojnie, O kościele, O szkole.

W części poświęconej kościołowi, Frycz Modrzewski domagał się podporządkowania kościoła państwu. Sporą część poświęcił krytyce zwierzchnictwa papieskiego nad Polską. Jego postępowe i śmiałe poglądy doprowadziły do ataków na niego ze strony duchowieństwa. Był bezpieczny dopiero po trzymaniu wspomnianego listu żelaznego od króla.
Co istotne, traktat był czytany w całej Europie. Został przełożony na język niemiecki, francuski, hiszpański oraz rosyjski. W latach pięćdziesiątych XX wieku wydano dzieła Modrzewskiego w opracowaniu Komitetu Redakcyjnego Dzieł Modrzewskiego.

Andrzej Frycz Modrzewski jest patronem kilkunastu szkół i ulic w Polsce.